Σήμερα χρειαζόμαστε όσο ποτέ ένα χώρο διαλόγου και κοινής δράσης της Αριστεράς
1. Μας ξαφνιάσατε. Έντονη και αυστηρώς πολιτική η παρουσία σας, όλα αυτά τα πολλά χρόνια και ξαφνικά με ένα εξαιρετικό βιωματικό βιβλίο δημοσιοποιήσατε μια μεγάλη περιπέτεια με την υγεία σας και έναν μεγάλο αγώνα….Πώς το αποφασίσατε;
Το βιβλίο μου «όταν γεννιέσαι τρεις φορές, δωρεά οργάνων – δώρο ζωής», εκδόσεις ΤΟΠΟΣ, το έγραψα για να συμβάλλω, με βάση την προσωπική εμπειρία μου των δύο μεταμοσχεύσεων νεφρού, στη διάδοση της δωρεάς οργάνων και την αύξηση των μεταμοσχεύσεων. Για να χρησιμεύσω ως ζωντανό παράδειγμα, για να πειστούν οι συμπολίτες μας να συμμετέχουν στη δωρεά οργάνων, που είναι η βασική προϋπόθεση για να γίνονται μεταμοσχεύσεις, που βοηθούν ασθενείς συνανθρώπους μας να «ξαναγεννηθούν». Για να συμβάλλω στη σχετική καμπάνια, που κάνουν ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ), ιατρικοί – επιστημονικοί φορείς και σύλλογοι νεφροπαθών και μεταμοσχευμένων.
Επίσης, για να τονίσω, ότι όσο θέληση και να έχει ένας ασθενής ν’ αντιμετωπίσει μία σοβαρή ασθένεια, αυτή δεν φτάνει, εάν δεν έχει την ενεργή αλληλεγγύη των συνανθρώπων του. Στις μάχες για την υγεία μου τα κατάφερα, γιατί στηρίχτηκα όχι μόνο στην θέλησή μου αλλά και στο «εμείς», δηλαδή στην αλληλεγγύη των άλλων.
Τέλος, ήθελα να μεταδώσω θάρρος, κουράγιο κι ελπίδα σ’ όσους και όσες βαδίζουν το δύσβατο δρόμο της ασθένειας τελικού σταδίου ή και χρόνιων παθήσεων, που βάδισα κι εγώ, στις οικογένειες και στους φίλους τους. Να τους πω ότι η αισιοδοξία, το πείσμα να γίνουν καλά, η επιμονή και υπομονή, η αξιοπρέπεια και η αλληλεγγύη είναι απαραίτητα εφόδια στις αποσκευές τους. Ότι «όσο υπάρχει αγώνας, υπάρχει ζωή».
- Τι ήταν το πρώτο μέτωπο υγείας που αντιμετωπίσατε. Εννοώ, πώς ξεκίνησε το πρώτο πρόβλημα, πώς το θυμάστε;
Από μια τυχαία εξέταση αίματος στα 39 μου χρόνια προέκυψε ότι και οι δύο νεφροί μου είχαν καταστραφεί από σπειραματονεφρίτιδα, ότι ήμουν στο τελικό στάδιο νεφρικής ανεπάρκειας και ότι κινδύνευε άμεσα η ζωή μου. Ένα πρώτο μήνυμα μου είχε δοθεί από τον οργανισμό μου στα 23 μου χρόνια, τον Απρίλιο του 1981, όταν στο στρατό από αιματολογική εξέταση ρουτίνας πρόεκυψε ότι είχα μικροσκοπική αιματουρία. Μ’ έστειλαν, όμως, λόγω αριστερών φρονημάτων μου, να «γιατρευτώ» στα ελληνοτουρκικά σύνορα, στον Έβρο.
- Μα αλήθεια, τότε, το 98-99, κάνατε μια τέτοια γεμάτη κινηματική και πολιτική ζωή που είχατε αμελήσει τον εαυτό σας; Τι συμβουλή δίδετε στον κόσμο;
Η αναγκαία προσοχή στην υγεία και στην προσωπική ζωή μας και η ενεργή συμμετοχή μας στους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες μπορούν να συνδυάζονται. Όταν αυτά γίνονται με την αναγκαία ισορροπία το ένα βοηθάει το άλλο.
- Ακόμη και αναβολή στην εισαγωγή σας στο νοσοκομείο κάνατε, για να πάτε τότε περιοδεία με τον Αλέκο Αλαβάνο στην Αιτωλοακαρνανία. Έτσι διαβάζουμε στο βιβλίο σας. Πώς το σκέφτεστε σήμερα;
Και σήμερα το ίδιο θα έκανα. Αυτό, που με βοήθησε ν’ αντιμετωπίσω με θάρρος κι ελπίδα τα σοβαρά προβλήματα της υγείας μου, ήταν ότι συνέχισα να είμαι ενεργός επαγγελματικά, οικογενειακά, επιστημονικά, κοινωνικά και πολιτικά. Δεν μπήκα απελπισμένος σε μία «προστατευτική γυάλα» να «κλαίω τη μοίρα μου» και νομίζω ότι θα βοηθούσε πολύ κι άλλους συμπάσχοντες να κάνουν το ίδιο. Φυσικά, πάντα με μέτρο, γιατί η υπερβολική καταπόνηση και το άγχος λειτουργούν επιβαρυντικά.
- Για να συνοψίσουμε, ποιό το πρόβλημα που είχατε και πώς αρχίσατε να το πολεμάτε;
Είχα νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου κι αμέσως μετά το πρώτο σοκ, που είχα υποστεί όταν μου ανακοινώθηκε η ασθένεια μου, έβαλα ως στόχο την πιο αποτελεσματική θεραπευτική μέθοδο, δηλαδή την μεταμόσχευση νεφρού.
Η μεταμόσχευση, είναι η εγχείρηση κατά την οποία υγιή όργανα μεταφέρονται από έναν εκλιπόντα ή ζωντανό δότη σ’ ένα χρονίως πάσχοντα ασθενή – λήπτη, με σκοπό την αποκατάσταση της λειτουργίας κάποιου οργάνου του, που βρίσκεται σε ανεπάρκεια. Αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις της ιατρικής του 20ού αιώνα κι έχει καθιερωθεί πλέον ως αποτελεσματική θεραπευτική πρακτική. Μπορεί να βελτιώσει θεαματικά την ποιότητα ζωής. Για πάσχοντες από σοβαρή ηπατική ή καρδιακή νόσο μία μεταμόσχευση οργάνου διασφαλίζει την ίδια τη ζωή τους.
Η Δωρεά Οργάνων είναι μια απόφαση μεγάλης ηθικής αξίας. Είναι η απόφαση να προσφέρεις, χωρίς οικονομικό ή άλλο αντάλλαγμα, ένα μέρος του σώματός σου για την υγεία και τη ζωή ενός άλλου ανθρώπου. Αποτελεί ύψιστη μορφή εθελοντικής προσφοράς, αλληλεγγύης, ανθρωπισμού, αγάπης για τον πάσχοντα συνάνθρωπο, ανιδιοτέλειας, ατομικής ηθικής και αλτρουισμού. Μετατρέπει τον πόνο για την απώλεια αγαπημένου μας προσώπου σε δώρο ζωής για άλλους συνανθρώπους μας.
Από ένα θανόντα δότη οργάνων, μπορούν να σωθούν έως και 8 ασθενείς, που χρήζουν μεταμόσχευσης οργάνων. Από τη δωρεά ιστών από ένα δότη μπορεί να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής ή ακόμη και να σωθούν έως και 100 ασθενείς.
- Μεταμοσχευθήκατε και μάλιστα από την μητέρα σας. Περιγράψτε μας πώς φτάσατε εκεί και τα συναισθήματά σας.
Η μητέρα μου το 1999 ήταν 69 ετών. Προσφέρθηκε, χωρίς δεύτερη σκέψη και με χαρά που θα με βοηθούσε, να μου δώσει το μόσχευμα – νεφρό που χρειαζόμουν για μεταμόσχευση. Της χρωστώ αιώνια ευγνωμοσύνη γι’ αυτό το δώρο ζωής. Ζει, μ ένα νεφρό, είναι 90 χρονών και είναι καλά.
7. Και μετά, το 2007 ήλθε το έμφραγμα στην Κωνσταντινούπολη. Πώς σωθήκατε;
Αναρωτιέμαι κι εγώ, σίγουρα, όμως, χάρη στην ιατρική επιστήμη και στην αλληλεγγύη των συντρόφων μου, Ελλήνων και Τούρκων, που ήταν εκεί μαζί μου στις πρώτες δύσκολες ώρες.
8. Είχατε και δεύτερη μεταμόσχευση; Πού βρήκατε μόσχευμα;
Από μία νέα γαλλίδα, που έχασε τη ζωή της από εγκεφαλικό επεισόδιο. Οι γονείς της δώρισαν τα όργανά της, δίνοντας νέα ζωή σε οκτώ συνανθρώπους, μεταξύ των οποίων κι εγώ. Έτσι, μπόρεσα κι έκανα δεύτερη μεταμόσχευση νεφρού στη Γαλλία. Δεν γνωρίζω το όνομά της, γιατί η ταυτότητα του νεκρού δότη δεν αποκαλύπτεται στο λήπτη και στην οικογένειά του. Δεν αποκαλύπτεται, επίσης, η ταυτότητα του λήπτη στην οικογένεια του νεκρού δότη. Τα αρχεία ληπτών και δοτών προστατεύονται από την κείμενη νομοθεσία, στην Ελλάδα, στη Γαλλία και σε όλη την Ευρώπη, για να αποτρέπεται το ενδεχόμενο οικονομικής συναλλαγής και εμπορίου ανθρωπίνων οργάνων.
- Γενικά σε Ελλάδα ποια ήταν τότε και τι συμβαίνει σήμερα στο θέμα των μοσχευμάτων;
H Ελλάδα είναι στη δωρεά οργάνων στις τελευταίες θέσεις της Ε.Ε.. με 3,5 έως 6 ανά εκατομμύριο πληθυσμού αποβιώσαντες δότες οργάνων. Ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 12 µε 14 δότες ανά εκατομμύριο πληθυσμού, ενώ στην Ισπανία και Πορτογαλία φτάνει τους 47 και 34 αντίστοιχα. Tο 2016 έγιναν στην Ελλάδα 151 μεταμοσχεύσεις, ενώ στο Βέλγιο και στην Πορτογαλία 1.032 και 846 αντίστοιχα.
Περισσότεροι από 1.400 συνάνθρωποί μας, εγγεγραμμένοι στην εθνική λίστα αναμονής του ΕΟΜ για μεταμόσχευση, περιμένουν κατά μέσο όρο έξη – επτά χρόνια για το πολυπόθητο μόσχευμα.
- Είναι πρόβλημα πολιτικής βούλησης ή έχει να κάνει με την κουλτούρα του πολίτη;
Η έλλειψη ενημέρωσης και εμπιστοσύνης στο σύστημα Υγείας είναι βασικοί λόγοι δισταγμού ή ακόμα και άρνησης της δωρεάς οργάνων.
Κατά βάση, όμως είναι θέμα πολιτικής βούλησης. Οι μνημονιακές πολιτικές λιτότητας, που εφαρμόστηκαν στην Ελλάδα, με τη μείωση της δημόσιας χρηματοδότησης των δημόσιων νοσοκομείων και την υποστελέχωσή τους, επέδρασαν σοβαρά στη στασιμότητα ή και μείωση των μεταμοσχεύσεων.
Χρειάζεται επειγόντως να εφαρμοστεί από το Υπουργείο Υγείας μέσω του ΕΟΜ ένας νέος εθνικός σχεδιασμός της μεταμοσχευτικής πολιτικής, που θα λαμβάνει υπόψη τα επιτυχημένα διεθνή πρότυπα, θα αξιοποιεί την συσσωρευμένη ελληνική εμπειρία και θα κινείται στους εξής άξονες:
– Ενίσχυση με την αναγκαία δημόσια χρηματοδότηση, κατάλληλο εξοπλισμό και ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό των δημόσιων μεταμοσχευτικών κέντρων.
– Καλύτερη οργάνωση, ενίσχυση και ουσιαστικός έλεγχος των μονάδων εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ), που αποτελούν την κύρια πηγή μοσχευμάτων, με την αναγκαία στελέχωση τους με το κατάλληλο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό. Χρειάζεται ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό και ειδική προσέγγιση και ενημέρωση των συγγενών του εν δυνάμει δότη.
– Ουσιαστική αναβάθμιση του ρόλου – κλειδιού των τοπικών και κεντρικών συντονιστών μεταμοσχεύσεων.
– Σχεδιασμός και προώθηση από το δημόσιο και τους κοινωνικούς και επιστημονικούς φορείς μιας οργανωμένης, σοβαρής, πειστικής και συνεχούς καμπάνιας για την διάδοση της δωρεάς ανθρωπίνων οργάνων και ιστών για μεταμόσχευση. Σε κάθε κοινωνικό χώρο και με κάθε πρόσφορο μέσο ενημέρωσης, που πρέπει να αρχίζει από το βιβλίο της Βιολογίας του Λυκείου.
- Τελικά γεννηθήκατε 3 φορές;
Ναι γιατί εκτός από τη φυσιολογική μου γέννηση ξαναγεννήθηκα άλλες δύο φορές με δύο μεταμοσχεύσεις νεφρού, που έσωσαν την υγεία και τη ζωή μου. Γι’ αυτό, ως ένδειξη ευγνωμοσύνης, προσπαθώ με το βιβλίο μου να βοηθήσω τη διάδοση της δωρεάς ανθρωπίνων οργάνων και την αύξηση των μεταμοσχεύσεων. Το δικαιούνται όσοι/ες ασθενείς τελικού σταδίου υποφέρουν, περιμένοντας με αγωνία κι ελπίδα αυτό το δώρο ζωής.
- Σε όσα μας περιγράφετε, βρήκατε κουράγιο από τις πολιτικές ιδέες και την στράτευσή σας;
Αναμφισβήτητα ναι. Στην Αριστερά, στην οποία διαχρονικά ανήκω, διαπαιδαγωγήθηκα με τις αξίες του ανυποχώρητου αγώνα, της αλληλεγγύης, της αντίστασης, της αυτοθυσίας και της ανυπακοής. Αυτές με βοήθησαν να αντιμετωπίσω αποτελεσματικά και τα προβλήματα υγείας μου.
- Είστε κορυφαίο στέλεχος της Αριστεράς, φτάσατε βουλευτής κι υπουργός. Σήμερα δεν νιώθετε μια ματαίωση για τους αγώνες σας;
Όχι βέβαια. Η ζωή, συνεχίζεται! Μαζί της συνεχίζονται κι οι αγώνες για μία καλύτερη ζωή. Η αγωνιστική πρωτοπορία της γενιάς μου ήθελε κι αγωνίστηκε ν’ αλλάξει τον κόσμο. Δεν τα κατάφερε. Όμως, αυτός ο άδικος κόσμος θ’ αλλάξει! Έρχονται άλλοι νεώτεροι πίσω μας, που διδαγμένοι από τα δικά μας λάθη κι από τους αγώνες μας θα τα καταφέρουν καλύτερα.
Για να το πω, όπως ο Χαρίλαος Φλωράκης: «Οι ζευγάδες φεύγουν! Η σπορά μένει. Και φουντώνει. Και μεγαλώνει. Και καρπίζει. Και ρίχνει νέους σπόρους στη γη. ……Βλέπεις αυτά τα νιάτα, που νομίζεις πως είναι …….συμβιβασμένα; ….Μόλις υπάρξει μια σπίθα, θα γίνουν πυρκαγιά, ηφαίστειο. Θα αποδειχθούν καλύτερα από τις γενιές των πατεράδων και των παππούδων τους. Θα σηκώσουν τη σημαία του αγώνα μέχρι τον ήλιο…..».
- Ποια η Αριστερά που ονειρεύεστε. Kαταδυθήκατε και στην πιο ρεαλιστική εκδοχή της και στις πιο γνώριμες όψεις της Ουτοπίας….
Μας χρειάζεται μία αριστερά, που δεν θα ακολουθεί βραδυπορώντας ένα παγκόσμιο καπιταλισμό, που – παρά τις κρίσεις του – εξακολουθεί να αναπτύσσεται. Μία επαναθεμελιωμένη, με σύγχρονους όρους, Αριστερά, που να γίνει εκ νέου απειλητική για το σύστημα με μία ριζοσπαστική κι ανατρεπτική, αλλά ταυτόχρονα πειστική, ρεαλιστική, εφαρμόσιμη και οικονομικά και κοινωνικά βιώσιμη, εναλλακτική πρόταση.
Στην Ελλάδα είναι αναγκαία η συγκρότηση ενός νέου, πλατιού πολιτικού σχήματος της αριστεράς, ώστε να καλυφτεί το πολιτικό κενό, που υπάρχει στο χώρο της σύγχρονης ριζοσπαστικής Αριστεράς, ύστερα από τη μετατόπιση του ΣΥΡΙΖΑ προς τη λεγόμενη κεντροαριστερά. Η δημιουργία ενός μόνιμου χώρου διαλόγου και κοινής δράσης της αριστεράς και η ανάπτυξη κοινωνικών αγώνων μπορούν να συμβάλλουν προς αυτή την κατεύθυνση.
Το παράθυρο της Ουτοπίας, δηλαδή μίας κοινωνίας ισότητας – ελευθερίας – κοινωνικής δικαιοσύνης, χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, βρίσκεται πάντα μπροστά μας. Τη βλέπουμε στον ορίζοντα. Προχωράμε να την φτάσουμε, αλλά αυτή απομακρύνεται άλλο τόσο. Όσο κι αν προχωρούμε, ποτέ δεν την φτάνουμε. Τι μας χρησιμεύει λοιπόν; Μας παρακινεί να βαδίζουμε μπροστά.
