Δεύτερος λόγος: Αν και μια μετριοπαθή μεταρρύθμιση θα επιχειρούσε ο ΣΥΡΙΖΑ μέσα στο πλαίσιο του ίδιου κοινωνικο-οικονομικού συστήματος, αυτό, με τα δεδομένα του 2015, φάνταζε σαν κάτι παραπάνω από επανάσταση. Η ΤΙΝΑ, το δόγμα Θάτσερ που λέει ότι «Δεν Υπάρχει Εναλλακτική», φαινόταν πανίσχυρο και κραταιό. Το 1917, όλα τα ενδεχόμενα ήταν ανοιχτά και σίγουρα «ένα φάντασμα πλανιόταν πάνω από την Ευρώπη», όπως έγραφε ήδη από το 1848 ο Μαρξ. (Ενα φάντασμα με σάρκα και οστά, πανταχού παρόν, όπως μας εξηγεί ο Ντεριντά στα «Φαντάσματα του Μαρξ».) Τώρα, το 2015, τίποτα δεν ήταν ανοιχτό. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα δοκίμαζε για πρώτη φορά να αμφισβητήσει την ΤΙΝΑ. Τελικά, όπως ξέρουμε από την Ιστορία, η ΤΙΝΑ νίκησε. Το μάθημα έπρεπε να δοθεί με τον παλιό, αντιπαιδαγωγικό τρόπο αυστηρής πειθάρχησης. Επρεπε να παραδειγματιστούν χώρες μεγαλύτερες και μικρότερες, και βεβαίως κινήματα στις χώρες αυτές που αμφισβητούσαν την ΤΙΝΑ. (Οι Podemos της Ισπανίας, θυμίζουμε, προηγούνταν στις τότε εκεί δημοσκοπήσεις.)

Ο Στρατούλης έκανε το χρέος του ως υπουργός και κάνει το χρέος του τώρα ως συγγραφέας ενός βιβλίου που παραθέτει αριθμούς και επιχειρήματα. Ο Στρατούλης γράφει για τα σωστά και τα λάθη του ΣΥΡΙΖΑ της περιόδου. Γράφει για την εσωτερική κριτική που ασκήθηκε για την υπογραφή της συμφωνίας της 24/2/2015 και την ακόλουθη αθέτηση των υποχρεώσεων των θεσμών. Γράφει για την κλιμακούμενη μέχρι το δημοψήφισμα ευθεία αποθράσυνση των δανειστών και τους παρασκηνιακούς εκβιασμούς.

Από την πρώτη μέρα της νέας κυβέρνησης, άρχιζε η αντίδραση μέσα και έξω από τη χώρα. Ο Σόιμπλε δήλωνε ότι κανένα εκλογικό αποτέλεσμα δεν θα άλλαζε τους όρους επιτροπείας της χώρας μας. Επικαλούνταν τους Γερμανούς φορολογουμένους, όμως, στην πραγματικότητα, τις γερμανικές τράπεζες εκπροσωπούσε. Ηθελε το ελληνικό χρέος προς τις τράπεζες να το μετατρέψει σε ελληνικό χρέος προς τους θεσμούς.

Εκείνο τον καιρό, 2015, η Deutsche Bank, η μεγαλύτερη γερμανική τράπεζα, που αγωνιούσε για τους όρους που έθετε η Ελλάδα για την αποπληρωμή του διεθνούς της χρέους, τιμωρούνταν από τη Fed για την απάτη του ξεπλύματος χρήματος. Ψάχνοντας να δω ποιο ήταν τότε το εις βάρος της πρόστιμο, ανακάλυψα καινούργιο πρόστιμο για την ακόμη μη συμμόρφωσή της. Διαβάζω από την επίσημη ιστοσελίδα του CNN, 20/7/2023: «Η Fed χθες ράπισε (slapped) τη γερμανική τράπεζα με πρόστιμο 186 εκατ. δολ., γιατί, από το 2015 μέχρι σήμερα, δεν έχει ακόμη λύσει το ζήτημα των επισφαλών και νοσηρών (unsafe and unsound) πρακτικών».

Στο εσωτερικό της χώρας, οι αντιδράσεις ήλθαν από την «τρόικα εσωτερικού». (Πώς γινόταν, αν δεν υπήρχε τρόικα εσωτερικού, η τρόικα εξωτερικού να έχει πληροφόρηση που δεν είχε ο ίδιος ο υπουργός Οικονομικών της χώρας;) Ο ασυγκράτητος υπουργός Γεωργιάδης δηλώνει πρώτος, τον Δεκέμβριο του 2014, ότι σε περίπτωση νίκης του ΣΥΡΙΖΑ θα έβγαζε τα χρήματά του έξω. Η δήλωση θα έπρεπε να τύχει από τον κεντρικό τραπεζίτη, κ. Στουρνάρα, απαντήσεως που θα καθησύχαζε τους Ελληνες καταθέτες. Αλλά ποιος Στουρνάρας;

Η τότε αξιωματική αντιπολίτευση είχε προβάλει ένσταση για τον πρόσφατο διορισμό Στουρνάρα από τον τότε πρωθυπουργό. Ο Σαμαράς, εν όψει εκλογικής του ήττας, φρόντιζε για την τοποθέτηση του κορυφαίου «τροϊκανού» στο τιμόνι της κεντρικής μας τράπεζας. Εναν χρόνο μετά, τον Δεκέμβριο του 2015, ο Στουρνάρας δήλωνε ότι, στην κρίσιμη περίοδο των διαπραγματεύσεων, διαμήνυε στους Ευρωπαίους ομολόγους του «να μην παίρνουν στα σοβαρά» τον υπουργό Οικονομικών της δικής του χώρας. Υπονόμευση της χώρας του χωρίς καμία εισαγγελική παρέμβαση. Αλλά, κυρίως, χωρίς καμία κριτική από τον τότε ΣΥΡΙΖΑ, που δεν θα υπερασπιζόταν πλέον ποτέ το πρώτο πεντάμηνο της κυβερνητικής του θητείας. (Ενοχικό σύνδρομο;)

ΥΓ.1: Ακούσαμε τα πιο απίθανα νούμερα, 100, 200 δισ. κόστους της διαπραγμάτευσης από τα χείλη των υπευθύνων για την απώλεια 250 δισ. στο διάστημα 2010-2014. Η απάντηση ΣΥΡΙΖΑ, βάσει ΑΕΠ, χρέους, ελλείμματος, ανεργίας, θα ήταν απλή: Στο πρώτο πεντάμηνο 2015, πρώτον, ανακόπηκε η πτώση και στους τέσσερις δείκτες, δεύτερον, είχαμε μια κάποια μικρή βελτίωση και στους τέσσερις δείκτες.

ΥΓ.2: Ο Στρατούλης μάς εξομολογείται ότι την ώρα που υπέγραφε το πρωτόκολλο ορκωμοσίας ως υπουργός ψιθύρισε δύο λέξεις. Ηταν η μνήμη των απόντων που κάποτε αγωνίστηκαν για τούτη τη στιγμή.

*Οικονομολόγος, διεθνολόγος (PhD)