Προπαγάνδα & λογοκρισία: Τα ΜΜΕ ως όπλο της σιωνιστικής γενοκτονίας στη Γάζα (του Ηλία Σκυλλάκου)

Η υπόθεση της Γάζας αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα του τρόπου με τον οποίο η ενημέρωση μετατρέπεται σε όπλο πολιτικής και ιδεολογικής κυριαρχίας. Στον σύγχρονο επικοινωνιακό πόλεμο, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης δεν λειτουργούν ως ουδέτεροι μεταδότες της πραγματικότητας, αλλά ως ενεργά πεδία διαμόρφωσης συνειδήσεων, όπου η λέξη, η εικόνα και η σιωπή αποκτούν στρατηγική σημασία. Η γλώσσα της «ανθρωπιστικής κρίσης» αντικαθιστά τη λέξη «γενοκτονία», ενώ η «ουδετερότητα» επιστρατεύεται για να εξισώσει τον θύτη με το θύμα.

Στο έγκλημα που διαπράττεται στη Γάζα δεν συμμετέχουν μόνο οι δολοφόνοι του IDF.

Συμμετέχουν τα ειδησεογραφικά επιτελεία, τα πρακτορεία ειδήσεων, τα τηλεοπτικά πάνελ και οι παραγωγοί ειδήσεων που αποφασίζουν τι θα φανεί και τι θα μείνει κρυφό.

Ο ρόλος των δυτικών ΜΜΕ – και δυστυχώς, της πλειοψηφίας των ελληνικών – στη γενοκτονία που συντελείται στη Γάζα είναι δομικά συνένοχος.

Από την αρχή της εισβολής, η λέξη «λιμός», η «γενοκτονία» αποφεύγεται συστηματικά από τα μεγάλα διεθνή πρακτορεία.

Αντί γι’ αυτή τη λέξη, που αποδίδει πολιτική ευθύνη, προτιμούν να μιλούν για «ανθρωπιστική κρίση», για «δυσκολίες πρόσβασης σε τρόφιμα», για «επείγουσα κατάσταση».

Είναι μια γλωσσική χειραγώγηση. Είναι ένας τρόπος να παρουσιάζεται η πείνα όχι ως πολιτικό εργαλείο εξόντωσης.

Αυτή η σιωπή είναι τόσο προκλητική, καθώς τα ΜΜΕ της Δύσης έχουν το θράσος να αποσιωπούν ή να υποβιβάζουν ακόμη και τη δολοφονία των ίδιων των δημοσιογράφων στη Γάζα, που σύμφωνα με τα στοιχεία έχουν φτάσει πάνω από τους 200.

Στην Ελλάδα, η πλειοψηφία των τηλεοπτικών σταθμών και ιστοσελίδων, εκτός εξαιρέσεων, σιωπούν πλήρως για τον λιμό και τη γενοκτονία. Περιορίζονται σε «αντικειμενικά» ρεπορτάζ που εξισώνουν τον θύτη με το θύμα. Την ίδια ώρα, στοχοποιούν τους αλληλέγγυους με την κατηγορία του αντισημιτισμού.

Πλέον, η κατηγορία του αντισημιτισμού έχει γίνει πολιτικό εργαλείο για να υπάρξει η καταστολή του κινήματος. Είναι το αφήγημα της ελληνικής κυβέρνησης, που εκπορεύεται από τα διεθνή κέντρα —τις πρεσβείες των ΗΠΑ και του Ισραήλ— και αναπαράγεται ως ρητορική αυτούσια και από τα ΜΜΕ.

Κι όλα αυτά δεν μένουν στα συμβατικά μέσα.

Την πιο ύπουλη μορφή λογοκρισίας την έχουν επιβάλει οι πλατφόρμες. Το Facebook, το Instagram, το TikTok, μέσω αλγορίθμων, μειώνουν την απήχηση κάθε ανάρτησης που περιέχει λέξεις όπως “starvation”, “Israel blockade”.

Δημοσιογράφοι, ακτιβιστές και εκατοντάδες χρήστες βλέπουν τους λογαριασμούς τους να εξαφανίζονται ή να μπλοκάρονται απροειδοποίητα, ειδικά όταν αναρτούν φωτογραφίες από παιδιά που λιμοκτονούν ή από ισραηλινές βόμβες που πλήττουν προσφυγικούς καταυλισμούς.

H δημοσιογραφία σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Βρετανία, η Γαλλία, η Γερμανία, και κατ’ επέκταση η Ελλάδα, μέσω των συστημικών ΜΜΕ λειτουργεί ουσιαστικά ως επικοινωνιακός βραχίονας των πρεσβειών – ιδίως αυτών του Ισραήλ, αλλά και του αμερικανικού State Department.

Ας δούμε πώς γίνεται αυτό…
Η ισραηλινή στρατηγική δημοσίων σχέσεων, γνωστή διεθνώς ως «Hasbara» (προπαγανδιστική επικοινωνία υπέρ του κράτους του Ισραήλ), είναι το βασικό εργαλείο του σιωνισμού και έχει ενσωματωθεί επί δεκαετίες στα διεθνή μέσα ενημέρωσης.

Ο βασικός της στόχος είναι να ελέγχει το λεξιλόγιο με το οποίο παρουσιάζεται το Ισραήλ – και κυρίως η σχέση του με την Παλαιστίνη.

Τα κορυφαία διεθνή ΜΜΕ διατηρούν στενές σχέσεις με τα γραφεία των πρεσβειών, όπου παρεμβαίνουν τακτικά είτε άμεσα (με επίσημες παρεμβάσεις), είτε έμμεσα μέσω φιλοϊσραηλινών δεξαμενών σκέψης.

Οι αμερικανικές πρεσβείες και τα επιτελεία πληροφόρησης του Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχουν αναπτύξει ολόκληρα προγράμματα «δημοσιογραφικής υποστήριξης», τα οποία χρηματοδοτούν κατάρτιση, υποτροφίες, ανταλλαγές και δημοσιογραφικά «εργαλεία» για νέους συντάκτες που, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, υιοθετούν την «ορθή» οπτική περί Μέσης Ανατολής — δηλαδή τη σιωνιστική-αμερικανική.

Πρόκειται δηλαδή για ένα πολυεθνικό δίκτυο πολιτικής προπαγάνδας, κατασκευασμένο για να διοχετεύει συγκεκριμένο πλαίσιο ερμηνείας στα μέσα ενημέρωσης όλου του κόσμου, σε τρία επίπεδα: διπλωματικό, θεσμικό και τεχνολογικό.

1. Πώς λειτουργεί ο διπλωματικός έλεγχος

Οι ισραηλινές πρεσβείες και τα προξενεία ανά τον κόσμο λειτουργούν ως κόμβοι παρέμβασης στα τοπικά ΜΜΕ.

• Καθημερινά αποστέλλονται δελτία Τύπου, ενημερωτικά σημειώματα, φωτογραφίες και «προτεινόμενα ρεπορτάζ» στα μέσα της εκάστοτε χώρας.
• Δημοσιογράφοι καλούνται σε «briefings» με εκπροσώπους Τύπου των πρεσβειών, οι οποίοι τους μεταφέρουν την επίσημη γραμμή και προειδοποιούν για «παραπλανητική κάλυψη».
• Σε περιπτώσεις «μη αρεστής δημοσιογραφίας», η πρεσβεία πολλές φορές επικοινωνεί και απευθείας, ασκώντας πολιτική πίεση με επιχείρημα ότι πρόκειται για «ρητορική μίσους» ή «υπονόμευση της ασφάλειας».

Έρευνα του Middle East Monitor (2024) αποκάλυψε ότι η ισραηλινή πρεσβεία στο Λονδίνο είχε στείλει περισσότερα από 280 email παρέμβασης σε βρετανικά ΜΜΕ μέσα σε μόλις δύο μήνες κατά τη διάρκεια την 7 η Οκτωβρίου 2023.

2. Πώς γίνεται η διείσδυση σε διεθνή πρακτορεία

• Τα μεγάλα διεθνή πρακτορεία έχουν ανταποκριτές ενσωματωμένους σε ισραηλινές στρατιωτικές μονάδες («embedded reporting») κατά τις επιχειρήσεις. Αυτοί βλέπουν μόνο ό,τι επιτρέπει ο στρατός και αναμασούν τα δελτία Τύπου του Υπουργείου Άμυνας του Ισραήλ, γεγονός που διαμορφώνει τη γραμμή του ρεπορτάζ από τη βάση.
• Οι διεθνείς ενώσεις Τύπου και τα εκπαιδευτικά προγράμματα δημοσιογραφίας (όπως το Thomson Reuters Foundation, το Deutsche Welle Akademie και το BBC Media Action) συνεργάζονται συχνά με πρεσβείες και ισραηλινές ΜΚΟ, προσφέροντας «σεμινάρια ισορροπημένης κάλυψης» που αποθαρρύνουν τη χρήση λέξεων όπως «κατοχή», «απαρτχάιντ» ή «γενοκτονία».

3. Πώς λειτουργεί η ψηφιακή κυριαρχία: τεχνολογική προπαγάνδα και αλγοριθμικός αποκλεισμός

Η τρίτη και πλέον ανεξέλεγκτη πτυχή της ισραηλινής παγκόσμιας προπαγάνδας αφορά το ψηφιακό πεδίο. Από το 2020 κι έπειτα, το κράτος του Ισραήλ αναπτύσσει εργαλεία για μαζική χειραγώγηση του δημόσιου λόγου στα social media.

• Η χρήση bot farms (λογαριασμών-ρομπότ) είναι εκτεταμένη: το 2024, η ομάδα ερευνητών της Graphika (αμερικανική εταιρεία ανάλυσης ψηφιακών δικτύων που συνεργάζεται με κυβερνητικές υπηρεσίες των ΗΠΑ) κατέγραψε πάνω από 20.000 ψεύτικους λογαριασμούς που αναρτούσαν φιλοϊσραηλικό περιεχόμενο στο Twitter κατά τη διάρκεια των σφαγών στη Γάζα.
• Πλατφόρμες όπως το Facebook και το Instagram, ανήκοντας στη Meta, έχουν συνεργαστεί με ισραηλινές υπηρεσίες για την κατάργηση χιλιάδων παλαιστινιακών αναρτήσεων.

Έκθεση της Human Rights Watch (2023) επιβεβαίωσε ότι οι αλγόριθμοι φίλτραραν λέξεις όπως “Zionism”, “Intifada” ή “Apartheid”, μειώνοντας την ορατότητά τους κατά 75%.

Το TikTok, αν και αρχικά λειτούργησε ως ισχυρό όπλο υπέρ της παλαιστινιακής πληροφόρησης —επιτρέποντας σε νέους σε όλο τον κόσμο να βλέπουν απευθείας μέσα από τα κινητά τους τα βίντεο που μετέδιδαν οι ίδιοι οι Παλαιστίνιοι: βομβαρδισμένα σχολεία, κατεστραμμένα νοσοκομεία, παιδιά που ανασύρονταν από τα ερείπια, μαρτυρίες οικογενειών και σκηνές από επιχειρήσεις διάσωσης—, από τα μέσα του 2024 εφάρμοσε γεωγραφικά και γλωσσικά φίλτρα που περιόρισαν δραστικά τη διάδοση περιεχομένου από τη Γάζα προς τη Δύση.

Παράλληλα, το σχέδιο εξαγοράς του αμερικανικού τμήματος του TikTok από την Oracle του μεγιστάνα Λάρι Έλισον, έπειτα από πιέσεις του ισραηλινού λόμπι στις ΗΠΑ, σηματοδοτεί την οριστική μετάβαση της πλατφόρμας από εργαλείο ελεύθερης πληροφόρησης σε μηχανισμό επιτήρησης και λογοκρισίας.

Το μόνο δίκτυο όπου η ενημέρωση δεν λειτουργεί με τόσο αυστηρά φίλτρα και διακινείται σχεδόν ελεύθερα είναι κυρίως το Telegram, το οποίο έχει μετατραπεί και σε εργαλείο της Παλαιστινιακής Αντίστασης.

Η περίπτωση της Ελλάδας

1. Οι ελληνικές τηλεοράσεις, ιστοσελίδες και εφημερίδες αναπαράγουν σχεδόν αποκλειστικά τις ειδήσεις όπως τις διατυπώνει το ισραηλινό Υπουργείο Άμυνας ή τα διεθνή πρακτορεία που τροφοδοτούνται από τις ίδιες πηγές. Τις περισσότερες φορές μέσω Reuters και Associated Press, χωρίς ανεξάρτητη δημοσιογραφική τεκμηρίωση. Αυτό διαχέεται στο σύνολο των ΜΜΕ και της περιφέρειας.
2. Απουσιάζει πλήρως η φωνή των Παλαιστινίων ή, όταν υπάρχει, είναι απογυμνωμένη από το πολιτικό περιεχόμενο. Παράλληλα, εξαφανίζεται η Αντίσταση ως πολιτικό και ιστορικό δικαίωμα και παρουσιάζεται ως τρομοκρατία.
3. Όταν μεταδίδονται ειδήσεις για βομβαρδισμούς σχολείων, νοσοκομείων ή προσφυγικών καταυλισμών, ο λόγος διατυπώνεται παθητικά: «νεκροί μετά από πλήγμα». Η λέξη «δολοφονία» έχει εξαφανιστεί.
4. Οι εκπρόσωποι του Ισραήλ (πρέσβεις, ακαδημαϊκοί, στρατιωτικοί αναλυτές) έχουν μόνιμη πρόσβαση στα ελληνικά μέσα, παρουσιάζοντας τη θέση του Ισραήλ με όρους αυθεντίας.

Πρέπει, τέλος, να μιλήσουμε για τη δομική διαπλοκή που υπάρχει· για τις σχέσεις εξουσίας και τα οικονομικά συμφέροντα των ολιγαρχών με τους ευρωατλαντικούς προστάτες, που έχουν μετατρέψει τη δημοσιογραφία στη Δύση και στη χώρα μας σε προέκταση των γεωστρατηγικών συμφερόντων των ΗΠΑ και του Ισραήλ.

Σήμερα, η παγκόσμια ενημέρωση ελέγχεται από πολυεθνικούς ομίλους που συμμετέχουν σε επενδυτικά funds, πολεμικά συμβόλαια και ενεργειακές συνεργασίες. Οι μεγάλες εταιρικές δομές που κατέχουν τα διεθνή μέσα είναι ενεργοί παράγοντες των ίδιων πολιτικών και οικονομικών μηχανισμών που παράγουν πολέμους, κυρώσεις και αποικιοκρατικές σχέσεις.

Τα ΜΜΕ, ενταγμένα μέσα σε αυτό το πλέγμα συμφερόντων, διαμορφώνουν την κοινή γνώμη σύμφωνα με τις ανάγκες των αγορών και των κρατών που τα χρηματοδοτούν.

Δεν μπορούμε, λοιπόν, να μιλάμε για αντικειμενικότητα όταν υπάρχει κατοχή. Όπως δεν μπορούμε να μιλάμε για «συνύπαρξη» όσο υπάρχει σιωνιστική κρατική μηχανή και έλεγχος της πληροφορίας.

Ο σιωνισμός είναι αποικιοκρατικό σχέδιο που εφαρμόζεται στη Γάζα και έχει τις πλάτες των ιμπεριαλιστών των ΗΠΑ για τον έλεγχο της Μέσης Ανατολής· για τον εκμηδενισμό του άξονα της Αντίστασης σε Λίβανο, Γάζα, Συρία, ακόμη και στο Ιράν, που παραμένει το μεγάλο αγκάθι στα σχέδια των ιμπεριαλιστών και των σιωνιστών.

Ο σιωνισμός δεν επιδιώκει καμία συνύπαρξη· δεν επιδιώκει ειρήνη· δεν αναγνωρίζει δικαιώματα, παρά μόνο ιεραρχίες αίματος, αποκλεισμό, εκδίωξη και εκμηδένιση του άλλου.

Έτσι, κάθε ρητορική «συνύπαρξης» λειτουργεί ως προπαγανδιστικό εργαλείο εξωραϊσμού της κατοχής — μια Hasbara με ανθρώπινο προσωπείο, που καλεί τον καταπιεσμένο να «συμφιλιωθεί» με την ίδια του τη σκλαβιά.

Μπορεί να υπάρξει συνύπαρξη ανάμεσα σε εκείνον που βομβαρδίζει και σε εκείνον που σκάβει στα ερείπια για να βρει το παιδί του;
Ανάμεσα σε εκείνον που κατέχει τη γη και σε εκείνον που του απαγορεύεται να την πατήσει;

Η μόνη αληθινή προϋπόθεση για συνύπαρξη είναι η αποαποικιοποίηση της Παλαιστίνης.

Με αυτή την έννοια, η μάχη της ενημέρωσης στην Ελλάδα είναι άμεσα συνδεδεμένη με τον αγώνα για την αλληλεγγύη στην Παλαιστίνη.
Η μάχη αυτή είναι τόσο σημαντική όσο και ο συνολικός αγώνας για να αντισταθούμε στη σιωνιστική γενοκτονική πολιτική.

Το άρθρο βασίστηκε σε ομιλία που έγινε σε εκδήλωση του JNFP-Greece 07/11, με θέμα «Ο ρόλος των ΜΜΕ σε καθεστώς Γενοκτονίας» κατά την διάρκεια της πανελλήνιας πρεμιέρας του πολυβραβευμένου ντοκιμαντέρ «CoExistence My Ass» στο Studio New Star Art Cinema