Πηγή: EFSYN
Περί «μεσαίας τάξης» και κυβερνητικές εξαγγελίες στη ΔΕΘ !
Γιάννης Τόλιος διδάκτωρ οικονομικών-ερευνητής
«Εφημερίδα των Συντακτών», 10 Σεπτέμβρη 2025, www.efsyn.gr,
Το έργο το έχουμε ξαναδεί!! Δεν αφορά τη γνωστή ταινία «Ραντεβού κάθε Σεπτέμβρη» (… βλέπεται ευχάριστα), αλλά το «σόου» του εκάστοτε πρωθυπουργού στη «Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης» με στόχο τον εξωραϊσμός της οικονομικής πολιτικής και νέες υποσχέσεις, ελπίδες, ευχές για το μέλλον!!
Η «μεσαία τάξη» στο επίκεντρο!
Φέτος η συζήτηση για τις «φιλολαϊκές εξαγγελίες» στη ΔΕΘ, ξεκίνησε αρκετούς μήνες με την προσπάθεια της κυβέρνησης να στρέψει αλλού τα βλέμματα των εργαζόμενων και λαϊκών στρωμάτων από τα πρωτοφανή σκάνδαλα και ασυδοσία (υποκλοπές, Τέμπη, ΟΠΕΚΕΠΕ, «μαφιόζοι» ως και ιερωμένοι, κλπ). Γίνεται προσπάθεια να αναδειχτεί η … «εργώδης φροντίδα» της κυβέρνησης για βελτίωση της θέσης της «μεσαίας τάξης»! Ποια είναι αυτή η «μεσαία τάξη»; ποια η ανώτερη» και ποια η «κατώτερη»; Ερωτήματα εν πολλοίς αδιευκρίνιστα. Προφανώς η «μεσαία τάξη» αφορά τη μεγάλη πλειοψηφία του ελληνικού λαού, στην οποία η κυβέρνηση επιχειρεί να ενισχύσει την επιρροή της!
Στην θεωρία της ταξικής διάρθρωσης, η «μεσαία τάξη», ενέχει διάφορες ερμηνείες και δεν είναι χώρος να αναφερθούμε αναλυτικά.[1] Ωστόσο για τις ανάγκες του κειμένου, σημειώσουμε συνοπτικά ότι στα βασικά κριτήρια προσδιορισμού των τάξεων, πρέπει να λαμβάνουμε υπ’ όψη, τη σχέση τους με την ιδιοκτησία στα βασικά μέσα παραγωγής, το ρόλο τους στην κοινωνική οργάνωση της εργασίας (επιτελικός, εκτελεστικός), το ύψος του εισοδήματος και ο τρόπος που αντλείται, καθώς το ύψος του συσσωρευμένου πλούτου, κ.ά. Με βάση αυτά τα κριτήρια στον καπιταλισμό, η «ανώτερη τάξη» είναι η αστική τάξη (ιδιοκτήτες βασικών μέσων παραγωγής και κάτοχοι υψηλού εισοδήματος και πλούτου), η «μεσαία τάξη» είναι οι μικροαστοί ή τα μεσαία στρώματα (μικρομεσαίοι επιχειρηματίες, ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι, κά), ενώ «κατώτερη τάξη» θεωρείται η εργατική τάξη (μισθωτοί εργάτες-υπάλληλοι) που αποτελούν τον κύριο όγκο των απασχολούμενων, τους οποίους η «ανώτερη τάξη» (αστική) εκμεταλλεύεται (άμεσα και έμμεσα) και συσσωρεύει πλούτο. Με ποσοτικούς όρους η αστική τάξη, ανάλογα με τη χώρα, κυμαίνεται χονδρικά γύρω στο 3-5% έχοντας στην κορυφή της την ολιγαρχία, η εργατική τάξη γύρω στο 75-80% και τα «μεσαία στρώματα» γύρω στο 15-18%. Η αναφορά της κυβέρνησης στη «μεσαία τάξη», σκόπιμα συνενώνει το σύνολο εργατοϋπαλλήλων και μεσαίων στρωμάτων, ενώ αποσιωπά οποιαδήποτε αναφορά στην αστική τάξη, προκειμένου να συσκοτίσει την ταξική διάθρωση της κοινωνίας και παραπέρα την άνιση κατανομή διαχρονικά εισοδήματος και πλούτου!
Διευρύνονται οι εισοδηματικές ανισότητες στην Ελλάδα
Για να έχουμε μια εικόνα της αυξανόμενης ανισοκατανομής εισοδήματος στην Ελλάδα, σημειώνουμε ότι ο δείκτης οικονομικής ανισότητας, βρίσκεται πολύ υψηλά (4η) από όλες τις χώρες της ΕΕ, με αυξητική τάση στο διάστημα 2019-2024. Σύμφωνα με ανάλυση στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ[2], το 2024 το μερίδιο εισοδήματος του πλουσιότερου 20% του πληθυσμού ήταν 5,27 φορές μεγαλύτερο, από το μερίδιο εισοδήματος του φτωχότερου 20% του πληθυσμού, σε σχέση με 5,11 φορές το 2029!! Ειδικότερα το 2024 το εισόδημα του 20% του πληθυσμού με το χαμηλότερο εισόδημα, ήταν μόλις 7,5% του συνολικού εισοδήματος, ενώ το μερίδιο του 20% πλουσιότερου πληθυσμού ήταν 39,5%!!! Όσον αφορά τα εισοδήματα των μισθωτών, σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ (ΙΝΕ-ΓΣΕΕ), ο μέσος ετήσιος πραγματικός μισθός στην Ελλάδα το 2024 ήταν μόλις το 52% του αντίστοιχου ευρωπαϊκού μέσου όρου. Επίσης την περίοδο 2009-2024, η εξέλιξη των μισθών στην ΕΕ σημείωσε αύξηση 6,6%, ενώ στην Ελλάδα καταγράφηκε μείωση κατά 32,8%. Ειδικότερα την περίοδο 2019-2024 η μείωση ήταν 1,1%. Τέλος την ίδια περίοδο 2019-2024 η πραγματική παραγωγικότητα της εργασίας στο σύνολο της οικονομίας, αυξήθηκε κατά 1,2%, αλλά το μέσο πραγματικό ωρομίσθιο μειώθηκε κατά 4,7%!![3]
Οι εξαγγελίες της ΔΕΘ διαιωνίζουν τις κοινωνικές ανισότητες
Οι εξαγγελίες του πρωθυπουργού Κ.Μητσοτάκη ήταν «μία από τα ίδια …και χειρότερα» αφού οι οικονομικές ανισότητες στο εγγύς μέλλον θα αυξηθούν! Παρ’ ότι εξάγγειλε μείωση κατώτερου φορολογικού συντελεστή για εισοδήματα 10.000-20.000 € από 22% σε 20% (για εισοδήματα 40.000-60.000 ο συντελεστής από 44% σε 39%!!!) Αλλά και αυτή η μικρή μείωση δύο μονάδες με την ανεξέλεγκτη ακρίβεια (βασικά είδη κατανάλωσης, ρεύμα, ενοίκια, κλπ) και τη διατήρηση υψηλών έμμεσων φόρων (ΦΠΑ, κ.ά.), θα εξανεμίσει κάθε όφελος από τη μείωση της. Από την άλλη η αύξηση μισθών και συντάξεων παραπέμπεται στο μέλλον, ενώ οι συλλογικές συμβάσεις για αναπροσαρμογή μισθών καλύπτουν όλο και μικρότερο ποσοστό απασχολούμενων. Αντίθετα η κυβέρνηση σχεδιάζει 13ωρη ημερήσια απασχόληση, σε αντίθεση με το αίτημα των συνδικάτων για 5ήμερη βδομάδα 37,5 ωρών που θα αύξανε τις θέσεις εργασίας και θα ωφελούσε την υγεία και οικογενειακή ζωή των εργαζόμενων. Όσο για τους συνταξιούχους, που υφίστανται διαχρονικά «πάγωμα» των συντάξεων με τη λεγόμενη «προσωπική διαφορά», ο πρωθυπουργός αγνόησε πλήρως τα αιτήματα των φορέων τους και υποσχέθηκε την κατάργηση στο ήμισυ το 2026 και πλήρη εξάλειψη το 2027, όταν θα έχει εκπνεύσει ουσιαστικά κάθε λόγος ύπαρξης της. Εν ολίγοις οι εξαγγελίες της κυβέρνησης δεν διασφαλίζουν …καλύτερες ημέρες για τη … «μεσαία τάξη»!!
«Από την απαισιοδοξία της ανάλυσης στην αισιοδοξία της δράσης» !
Η φράση ανήκει στον γνωστό ιταλό διανοητή Αντώνιο Γκράμσι και ταιριάζει απόλυτα στη σημερινή κατάσταση. Δεν υπάρχει άλλον τρόπος από την ενεργητική παρέμβαση (πολιτική και κινηματική) των εργαζόμενων, των λαϊκών στρωμάτων και της νεολαίας, να απαλλαγούμε από τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές, με ανάδειξη μιας γνήσια φιλολαϊκής κυβέρνησης που θα εκφράζει και θα εξυπηρετεί τα συμφέροντα του λαού και της χώρας. Αυτή είναι η μόνη ελπιδοφόρα προοπτική!!
[1]. Αναλυτικά, βλ. Ανδρέας Λύτρας, «Οι αστοί και ο κόσμος τους», εκδ.Παπαζήση, Αθήνα 2024, σελ.55-78
[2]. Βλ. https://www.capital.gr/oikonomia/3912755/, 16-Απρ-2025
[3]. Αναλυτικά βλ. https://www.naftemporiki.gr/finance/economy/1969047/, 17 Ιουνίου 2025
