Η γενοκτονία των συνταξιούχων και των πολιτών ΑΜΕΑ στην Αργεντινή (του Κώστα Ήσυχου)

Γράφει ο Κώστας Ήσυχος*

Παραλλαγές νεοφασισμού στον 21ο αιώνα

Ο ακροδεξιός πρόεδρος της Αργεντινής, Χαβιέρ Μιλέι, επικύρωσε επίσημα την έναρξη της διαδικασίας ιδιωτικοποίησης της Agua y Saneamientos Argentinos (AySA), της κύριας δημόσιας επιχείρησης ύδρευσης και αποχέτευσης της χώρας.

Η υπερνεοφιλελευθερη πολιτική αυτή η θέση, που δημοσιεύθηκε στο Επίσημο κυβερνητικό Δελτίο, προβλέπει την πώληση του 90% της δημόσιας κρατικής εταιρίας ύδρευσης, των μετοχών της, εντός οκτώ μηνών, σηματοδοτώντας ένα νέο βήμα στην ατζέντα αποδόμησης του κράτους που προωθεί η κυβέρνηση.

Η περίπτωση της AySA θεωρείται ιδιαίτερα ευαίσθητη: πρόκειται για μια εταιρεία που επανεθνικοποιήθηκε το 2006, μετά την αποτυχία της ιδιωτικής παραχώρησης της Aguas Argentinas, η οποία ελεγχόταν από τη γαλλική πολυεθνική Suez. Κατά την περίοδο εκείνη, καταγράφηκαν υπερβολικές αυξήσεις τιμών, έλλειψη επενδύσεων και υποβάθμιση της ποιότητας των υπηρεσιών, γεγονός που οδήγησε το κράτος να αναλάβει εκ νέου τον έλεγχο για να εγγυηθεί την πρόσβαση στο νερό ως βασικό ανθρώπινο δικαίωμα που δεν μπορεί να εμπορευματοποιηθεί.

Η τρέχουσα ιδιωτικοποίηση επιτρέπει επιπλέον τη διακοπή της παροχής σε πολίτες λόγω μη πληρωμής, ένα μέτρο που θα πλήξει κυρίως τα λαϊκά στρώματα. Ιδιαίτερα σε μια χώρα όπου οι συνταξιούχοι κατά 73% σήμερα ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας.

Κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησής του, ο Μιλέι έχει ήδη προχωρήσει στην ιδιωτικοποίηση της Aerolíneas Argentinas, της δημόσιας κρατικής αεροπορικής εταιρίας της οποίας η πλειοψηφία των μετοχών μεταβιβάστηκε σε ιδιωτικό κονσόρτσιουμ· στην μερική πώληση της YPF, (κρατικής εταιρίας πετρελαίου, ανοίγοντας τον δρόμο σε ξένες πετρελαϊκές εταιρείες στη Βάκα Μουέρτα· στην παράδοση του ταχυδρομείου Correo Argentino, γενικά ταχυδρομεία, σε διεθνή πάροχο· και στην μεταβίβαση των δημόσιων μέσων ενημέρωσης σε ιδιωτικά χέρια, με το επιχείρημα της «αποτελεσματικότητας» και της «μείωσης των δαπανών».

Σε όλα αυτά προστίθενται παραχωρήσεις λιμανιών, σιδηροδρόμων και του συνταξιοδοτικού συστήματος, ολοκληρώνοντας ένα χάρτη μεταρρυθμίσεων που θυμίζει τις ακραίες νεοφιλελεύθερες πολιτικές της δεκαετίας του ’90, που τελικά οδήγησαν στην πτώση και 5 πρόεδρων σε 11 μέρες! Το τότε μαζικότατο λαϊκό κίνημα της Αργεντινής επέβαλε ένα τέλος (όχι οριστικό τέλος δυστυχώς) στην αποικιοποίηση της χώρας από το Δ.Ν.Τ και τη Δύση.

Η άνω φωτογραφία θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητη: ο Μπενιαμίν Νετανιάχου, πρωθυπουργός του Ισραήλ, να παρατηρεί έναν χάρτη του νοτίου άκρου της Νότιας Αμερικής κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με τον Χαβιέρ Μιλέι. Όμως η εικόνα, που δημοσιεύθηκε χωρίς επίσημο πλαίσιο, αναζωπύρωσε παλιές γεωπολιτικές υποψίες. Στο κέντρο του χάρτη, ξεχωρίζει η Παταγονία της Αργεντινής και της Χιλής.

Η χρονική στιγμή δεν ήταν τυχαία: συνέβη μία μέρα πριν από την έναρξη μαζικής επίθεσης του Ισραήλ κατά του Ιράν και λίγες ώρες μετά την υπογραφή διμερών συμφωνιών μεταξύ των δύο κυβερνήσεων, οι οποίες περιλαμβάνουν στρατιωτική, μεταναστευτική και κοινωνικοασφαλιστική συνεργασία.

Ποια είναι η σύνδεση ανάμεσα σε αυτά τα γεγονότα; Γιατί η Παταγονία —μια περιοχή με στρατηγικής σημασίας φυσικούς πόρους και ιστορικά στο στόχαστρο μεγάλων δυνάμεων— βρίσκεται στο επίκεντρο μιας συνάντησης εν μέσω παγκόσμιας κρίσης;

Το «Σχέδιο Αντινία»

Το λεγόμενο «Σχέδιο Αντινία» είναι μια θεωρία που κυκλοφορεί από τα μέσα του 20ού αιώνα και υποστηρίζει ότι σιωνιστικές ομάδες είχαν εξετάσει την Παταγονία ως πιθανό τόπο για την ίδρυση ενός εναλλακτικού εβραϊκού κράτους. Αν και ποτέ δεν επιβεβαιώθηκε από επίσημες ισραηλινές πηγές, η ιδέα επανέρχεται περιοδικά σε συζητήσεις που αφορούν την κυριαρχία και την εθνική ασφάλεια.

Οι επικριτές σημειώνουν ότι η πρόσφατη συμφωνία Αργεντινής-Ισραήλ —η οποία διευκολύνει τη μόνιμη διαμονή και την πρόσβαση σε κοινωνικές παροχές για Ισραηλινούς πολίτες— μπορεί να ερμηνευτεί ως ένα βήμα προς ενίσχυση της ξένης παρουσίας στην περιοχή. Σε αυτό προστίθενται ισραηλινές επενδύσεις σε υδάτινους πόρους και γη, όπως οι 14.000 εκτάσεις του μεγιστάνα Τζο Λιούις στη λίμνη Εσποντίδο ή η διαχείριση των υδροδοτικών συστημάτων από τη δημόσια ισραηλινή εταιρεία Mekorot.

Γεωπολιτικό πλαίσιο

Το γεωπολιτικό περιβάλλον προσθέτει επιπλέον επίπεδα πολυπλοκότητας. Ο ακροδεξιός και φιλοσιωνιστής Μιλέι ανακοίνωσε τη μεταφορά της πρεσβείας της Αργεντινής στην Ιερουσαλήμ, μια συμβολική πράξη που ευθυγραμμίζει τη χώρα με την ισραηλινή πολιτική, αλλά αποδυναμώνει τη θέση της στον αγώνα για τα νησιά Μαλβίνες (Φολκλαντ) δεδομένης της παραδοσιακής υποστήριξης του αραβικού κόσμου στην αργεντίνικη διεκδίκηση.

Επιπλέον, η διμερής συμφωνία κοινωνικής ασφάλισης, η οποία τέθηκε σε ισχύ τον Ιούνιο του 2025, επιτρέπει στους Ισραηλινούς να λαμβάνουν συντάξεις και κοινωνικά επιδόματα από το αργεντίνικο κράτος, τη στιγμή που η χώρα αντιμετωπίζει πρωτοφανή οικονομική κρίση. Την ίδια στιγμή που, πριν 3 μήνες, ο Μιλει είχε μεθοδεύσει την περικοπή συντάξεων σε όλους τους συνταξιούχους της χώρας έως και 63% !

Η χρονική σύμπτωση της υπογραφής της συμφωνίας με την ισραηλινή επίθεση κατά του Ιράν θέτει, επίσης, ερωτήματα. Ήταν τυχαία ή προσχεδιασμένη; Ο Μιλέι, ο οποίος έλαβε στο Ισραήλ βραβείο ύψους ενός εκατομμυρίου δολαρίων —του οποίου η δωρεά σε ιδιωτικούς φορείς εγείρει νομικά ερωτήματα— επιμένει ότι η συμμαχία του με τον Νετανιάχου είναι στρατηγικής σημασίας για την χώρα και τον λαό του.

Αλλά στρατηγική στην εξωτερική πολιτική σημαίνει να υπολογίζεις ρίσκα. Η Παταγονία, με τη χαμηλή πληθυσμιακή της πυκνότητα και τον πλούτο σε φυσικούς πόρους, παραμένει πολύτιμο πλεονέκτημα που παρατηρείται με ενδιαφέρον από μεγάλες δυνάμεις — και όχι μόνο από το Ισραήλ.

Επίσης, ο Μιλέι εγκαινίασε ένα διάλογο με την Μεγ. Βρετανία γύρω από τις Μαλβίνες νήσους αφήνοντας ανοικτή την συνεκμετάλλευση υδρογονανθράκων στον νότιο Ατλαντικό, την δυνατότητα να αγκυροβολούν πυρηνικά υποβρύχια στις Μαλβίνες και νατοϊκών χωρών! Εκτός από την Μεγ. Βρετανία. Ντέ Φάκτο αναγνωρίζει την νέο αποικιακή κυριαρχία των νήσων στον νότιο Ατλαντικό, γεγονός που παραβιάζει κάθε απόφαση όλων των κυβερνήσεων της Αργεντινής από το 1833.

Το ερώτημα δεν είναι αν υπάρχει ένα μυστικό σχέδιο για την απόκτηση ή τον έλεγχο της Παταγονίας, αλλά γιατί μια αργεντίνικη κυβέρνηση, εν μέσω μιας πρωτόγνωρης κρίσης, προωθεί συμφωνίες που εκθέτουν ένα ζωτικό έδαφος της κυριαρχία της;

Η φωτογραφία με τον χάρτη στα χέρια του Νετανιάχου μπορεί να είναι απλώς ένα σύμβολο, αλλά στη γεωπολιτική τα σύμβολα συχνά προμηνύουν πραγματικά γεγονότα.

*Ο Κώστας Ήσυχος γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αργεντινή. Διετέλεσε βουλευτής και αναπλ. Υπουργός Εθνικής Άμυνας στην πρώτη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Παραιτήθηκε μαζί με δεκάδες βουλευτές και υπουργούς από όλα τα αξιώματα του διαφωνώντας με την παραβίαση του δημοψηφίσματος του 2015 και την ψήφιση του 3ου μνημονίου.

Σήμερα είναι μέλος της Π.Γ. της Λαϊκής Ενότητας – Ανυπότακτη Αριστερά.