Το φετινό καλοκαίρι παρατηρήθηκε μια εντυπωσιακή άνοδος των απεργιακών κινητοποιήσεων από τα συνδικάτα του Ηνωμένου Βασιλείου. Σε απάντηση στο πάγωμα των μισθών για δύο χρόνια και στην απειλή επικίνδυνων περικοπών θέσεων εργασίας, τα σιδηροδρομικά συνδικάτα RMT (National Union of Rail, Maritime and Transport Workers) και ASLEF (Associated Society of Locomotive Engineers and Firemen) πραγματοποιούν την πρώτη εθνική απεργία στους σιδηροδρόμους από το 1989. Οι εργαζόμενοι της BT Group και της Royal Mail που οργανώνονται από την CWU (Ένωση Εργαζομένων στις Επικοινωνίες), επίσης, έχουν κερδίσει εξουσιοδότηση για εθνική απεργία. Στα πανεπιστήμια, η UCU (University and College Union) διεξάγει συνεχή εθνική δράση ενάντια στις ολοένα και πιο επισφαλείς και ανασφαλείς συνθήκες που αντιμετωπίζουν τα μέλη της στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Στα σχολεία, η NEU (National Education Union) και η NASUWT (Teachers’ Union) ετοιμάζονται να αντισταθούν σε έναν ακόμη γύρο εξουθενωτικών περικοπών των πραγματικών μισθών, οι οποίες διώχνουν μαζικά τους εκπαιδευτικούς από τον τομέα και συσσωρεύουν μη διαχειρίσιμο φόρτο εργασίας σε όσους παραμένουν.
Η ιστορία δεν είναι μόνο μία από τις υψηλού προφίλ εθνικές δράσεις. Η Unite, η GMB (συνδικαλιστική οργάνωση των εργαζομένων γενικών καθηκόντων) και η Unison (συνδικαλιστική οργάνωση των δημόσιων υπηρεσιών) αγωνίζονται για τα μέλη τους σε εκατοντάδες τοπικά μέτωπα, καθώς οι συχνά εξωτερικοί και χαμηλόμισθοι εργαζόμενοι σε δημοτικές υπηρεσίες όπως οι μεταφορές με λεωφορεία, η αποκομιδή απορριμμάτων και η υγειονομική και κοινωνική περίθαλψη αναμετριούνται με τους εργοδότες τους σε όλη τη χώρα. Συχνά αυτοί οι εργοδότες είναι πολυεθνικές εταιρείες εξωτερικής ανάθεσης όπως η Serco, η Viola και άλλες που ειδικεύονται στην εξαπάτηση εργαζομένων και καταναλωτών μέσω της διάλυσης των συνδικάτων, της περικοπής των παροχών και της κερδοσκοπίας.
Οι δράσεις αυτές έχουν πραγματοποιηθεί παρά τους αντισυνδικαλιστικούς νόμους που νομοθετούν ότι η απλή πλειοψηφία για την ανάληψη εργατικής δράσης δεν αρκεί για να καταστεί νόμιμη μια απεργία. Τα συνδικάτα πρέπει να επιτύχουν ποσοστό συμμετοχής 50% στις επιστολικές ψηφοφορίες, ενώ οι ψηφοφορίες στο χώρο εργασίας και οι ψηφιακές ψηφοφορίες απαγορεύονται αυστηρά.
Εταιρείες με τα χέρια στις τσέπες μας
Η μαζική άνοδος της εμπιστοσύνης στα συνδικάτα δεν εμφανίστηκε από το πουθενά. Οφείλεται σε διασταυρούμενους παράγοντες που ενθαρρύνουν τους εργαζόμενους να οργανωθούν για να επιδιώξουν τα δικά μας συλλογικά οικονομικά συμφέροντα. Στους εργαζόμενους λέγεται επανειλημμένα ότι η τελευταία κρίση σημαίνει ότι πρέπει να αποδεχτούμε το γεγονός ότι είμαστε φτωχότεροι ή ότι έχουμε ζήσει πέρα από τις δυνατότητές μας, ενώ αυτό δεν ισχύει για τους πλούσιους. Δώδεκα χρόνια συντηρητικής κυβέρνησης είχαν ως αποτέλεσμα τον συστηματικό βανδαλισμό του δημόσιου χώρου και τη σκόπιμη μείωση του βιοτικού επιπέδου για όλους, εκτός από τους πολύ πλούσιους.
Η κρίση του κόστους ζωής οφείλεται σε μια αύξηση των τιμών των βασικών καταναλωτικών αγαθών που δεν έχει παρατηρηθεί εδώ και δεκαετίες, ενώ ο ανεξέλεγκτος πληθωρισμός των τιμών των κατοικιών είναι ενδημικός εδώ και αρκετό καιρό. Αλλά οι τιμές δεν αυξάνονται επειδή οι εργαζόμενοι παίρνουν αύξηση μισθών- οι τιμές αυξάνονται επειδή οι επιπτώσεις της πανδημίας και του πολέμου στην Ουκρανία έχουν ανεβάσει το κόστος της ενέργειας και άλλων βασικών αγαθών, όπως τα τρόφιμα. Ο πληθωρισμός αυξάνεται τώρα με υπερδιπλάσιο ρυθμό από τον ρυθμό αύξησης των μισθών- μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους, οι πραγματικές αποδοχές των εργαζομένων θα μειωθούν κατά το εντυπωσιακό 7,75%. Αυτό συμβαίνει θα είναι η μεγαλύτερη μισθολογική συμπίεση των τελευταίων 200 ετών.
Από μόνη της, αυτή η ξαφνική αύξηση του κόστους των μεγάλων εισροών από την πλευρά της προσφοράς – δεν αρκεί για να εξηγήσει την πλήρη έκταση της κρίσης. Όπως έδειξε έρευνα της Unite the Union, ένας δεύτερος γύρος πληθωρισμού προκλήθηκε από τις επιχειρήσεις που αύξησαν τις τιμές πάνω από το ελάχιστο αναγκαίο για την κάλυψη του κόστους, επωφελούμενες από την κατάσταση εις βάρος των εργαζομένων και των καταναλωτών. Η ανάλυση της Unite υποστηρίζεται από έρευνα του IPPR, η οποία δείχνει αύξηση 32% στα μέσα κέρδη του FTSE100 το 2021 και τα τρία χρόνια πριν από την πανδημία.
Ο Διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας Andrew Bailey δημιούργησε το ψεύτικο επιχείρημα ενός “σπιράλ μισθολογικών τιμών” για να μεταθέσει την ευθύνη για τον πληθωρισμό στους ίδιους τους εργαζόμενους. Έχει χρησιμοποιηθεί συνεχώς αυτό το επιχείρημα σε όλο τον Τύπο από υπουργούς των Τόρις, ειδικούς και σχολιαστές, ωστόσο η ερμηνεία του αγνοεί το γεγονός ότι ο πληθωρισμός παγιώνεται γρήγορα, παρά το γεγονός ότι οι μισθοί δεν έχουν ακόμη ουσιαστικά αυξηθεί. Οι προβλέψεις της ίδιας της Τράπεζας της Αγγλίας για το τέταρτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους δείχνουν πληθωρισμό ΔΤΚ στο 13% και ονομαστική αύξηση των μισθών κατά 5,25%, μια καταστροφική μείωση των πραγματικών μισθών κατά 7,75%.
Μπροστά στην κρίση, αυτοί που έχουν την εξουσία προστατεύουν τα εισοδήματά τους. Οι επιχειρήσεις φροντίζουν να μην δεχτούν πλήγμα στα κέρδη τους- τα στελέχη των πόλεων βλέπουν τα μπόνους τους να εκτοξεύονται- οι πλούσιοι έχουν φροντίσει ώστε καθώς οι πραγματικές αμοιβές παραμένουν στάσιμες, ο πλούτος τους να συνεχίζει να αυξάνεται. Η κατανομή του πλούτου στην κοινωνία είναι συνάρτηση της κατανομής της εξουσίας στην οικονομία, και η εξουσία των εργαζομένων βρίσκεται σε ένα συνδικάτο.
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πετάνε στα σύννεφα
Υπήρξε μια κατηγορηματική άρνηση να κοιτάξουν την πραγματικότητα κατάματα οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής. Σε καμία περίπτωση η Τράπεζα της Αγγλίας δεν έχει καλέσει (τις επιχειρήσεις) για περιορισμό των κερδών, παρά το γεγονός ότι η ίδια η ανάλυσή της δείχνει ξεκάθαρα την υπερβολική αύξηση των τιμών ως θεμελιώδες πρόβλημα. Η Τράπεζα σημειώνει ότι οι επιχειρήσεις “αναμένουν να αυξήσουν αισθητά τις τιμές πώλησής τους, μετά τις απότομες αυξήσεις στο κόστος τους, για να προστατεύσουν τα περιθώρια κέρδους τους”. Φτάνει στο σημείο να αναφέρει ότι “οι επιχειρήσεις παροχής επιχειρηματικών υπηρεσιών συνεχίζουν να αναφέρουν σημαντική πίεση κόστους, ιδίως υψηλότερους μισθούς, και αναφέρουν ότι είναι σε θέση να αυξήσουν τις τιμές περισσότερο από το κανονικό, δεδομένης της ισχυρής ζήτησης”.
Στη προσπάθεια να δημιουργήσουν αντιπαραθέσεις ανάμεσα στους εργαζομένους, η Τράπεζα υποστήριξε ότι οι αξιώσεις των συνδικαλισμένων εργαζομένων για μισθούς κόστους ζωής θα ωθήσουν τις τιμές σε βάρος των εργαζομένων που δεν έχουν διαπραγματευτική δύναμη στα συνδικάτα. Παρά τις διαφορετικές προσεγγίσεις σχετικά με τη φύση της κρίσης, φαίνεται ότι η Τράπεζα της Αγγλίας και το Συνδικαλιστικό Κίνημα συμφωνούν τουλάχιστον σε ένα πράγμα: ενταχθείτε σε ένα συνδικάτο για καλύτερους μισθούς και συνθήκες.
Αν ο πληθωρισμός δεν προκαλείται από την αύξηση των μετρητών στις τσέπες των εργαζομένων, τότε η αφαίρεση χρημάτων από την οικονομία με τη μεγαλύτερη αύξηση των επιτοκίων των τελευταίων 27 ετών -όπως έκανε η Τράπεζα φέτος τον Αύγουστο- δεν επιτυγχάνει τίποτα άλλο από το να συμπιέζει τη ζήτηση και να μας σπρώχνει πιο κοντά στην ύφεση. Αυτή δεν είναι μια κινδυνολογική δήλωση: η Τράπεζα της Αγγλίας προβλέπει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα περάσει όλο το 2023 σε ύφεση, με πάνω από ένα εκατομμύριο απώλειες θέσεων εργασίας. Αυτό δεν είναι αναπόφευκτο – αν οι εργαζόμενοι πάρουν μια αξιοπρεπή αύξηση μισθών, μπορούμε να συμβάλουμε στην προστασία των δαπανών και της οικονομίας.
Δεδομένου ότι οι μισθοί δεν οδηγούν τον πληθωρισμό, το μόνο που μπορεί να επιτύχει ο περιορισμός των μισθών είναι να μειώσει τη ζήτηση από την οικονομία και να βαθύνει τη σοβαρότητα της ύφεσης που πλησιάζει. Αυτό ρίχνει το βάρος της πληρωμής στους ώμους των απλών εργαζομένων για μια κρίση που δεν προκαλέσαμε εμείς – μια επανάληψη των αποτυχημένων πολιτικών λιτότητας που ακολούθησε η συντηρητική κυβέρνηση από το 2010.
Η Τράπεζα δεν λειτουργεί αυτοτελώς όσον αφορά την πολιτική. Οι προεκλογικές συγκεντρώσεις για την ηγεσία του Συντηρητικού Κόμματος ήταν αξιοσημείωτες για την έλλειψη βιώσιμων λύσεων που προσφέρθηκαν για την αντιμετώπιση της κρίσης του κόστους ζωής. Αντ’ αυτού, η αναμέτρηση χαρακτηρίστηκε από εμμονή με διχαστικά κοινωνικά ζητήματα, αποσπώντας την προσοχή των εργαζομένων από τα κοινά οικονομικά συμφέροντα και αποσπώντας την προσοχή από το φρικτό ιστορικό του Συντηρητικού Κόμματος στην οικονομία κατά τη διάρκεια των τελευταίων δώδεκα ετών της διακυβέρνησής του.
Η οικονομική συζήτηση που έχουμε ακούσει μέχρι στιγμής είναι εντελώς αποκομμένη από την πραγματικότητα. Οι υποψήφιοι για την ηγεσία των Συντηρητικών συζητούν με πάθος για το πόσο πρέπει να μειωθούν οι φόροι των πλουσίων ακριβώς τη στιγμή που οι δημόσιες υπηρεσίες ζητούν χρηματοδότηση. Απαιτούν να συρρικνώσουμε το κράτος ακριβώς τη στιγμή που οι εργαζόμενοι, οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις απαιτούν άμεση παρέμβαση και μια συνεκτική μακροπρόθεσμη βιομηχανική στρατηγική.
Η απάντησή τους στη μεγαλύτερη, βαθύτερη και σοβαρότερη συμπίεση του βιοτικού επιπέδου εδώ και πολλές γενιές είναι να προτείνουν νομοθεσία κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου για να επιτραπεί η χρήση απεργοσπαστικής ενοικιαζόμενης εργασίας και να απαγορευτεί εντελώς η αποτελεσματική απεργία. Στόχος τους η πλήρης ισοπέδωση (της εργασίας).
Αρκετά είναι αρκετά (καμπάνια ενάντια στην ακρίβεια)
Πέρα από την απόλυτη δέσμευσή τους στην υπεράσπιση του υπάρχοντος πλούτου, ένας λόγος για τη λανθασμένη προσέγγιση της κυβέρνησης είναι ότι, όταν το μόνο που έχεις είναι ένα σφυρί την αύξηση του επιτοκίου, όλα αρχίζουν να οδηγούν σε ένα πληθωριστικό καρφί. Η κυβέρνηση έχει προ πολλού εγκαταλείψει τους οικονομικούς μοχλούς που θα της επέτρεπαν να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τα ζητήματα κατά μέτωπο.
Η δημόσια ιδιοκτησία στην ενεργειακή βιομηχανία, η οποία υποστηρίζεται από την TUC (εργατική συνομοσπονδία στην Αγγλία) αλλά δεν υποστηρίζεται ακόμη από κανένα κόμμα, θα έλεγχε τις τιμές και τα κέρδη και θα προστάτευε τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις από τις αυξήσεις στους λογαριασμούς τους. Το κρίσιμο είναι ότι η δημόσια ιδιοκτησία θα επέτρεπε επίσης την άμεση δημοκρατική κατανομή των πόρων που είναι απαραίτητοι για την επίτευξη των στόχων μας για μηδενισμό των επιπτώσεων.
Ακόμη και όταν το κράτος αναγκάστηκε να παρέμβει άμεσα, όπως στον τομέα των σιδηροδρόμων, αρνήθηκε να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά τις εξουσίες του. Οι ιδιωτικές σιδηροδρομικές εταιρείες διασώθηκαν με 16 δισεκατομμύρια λίρες κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ένα εντυπωσιακό ποσοστό των οποίων πέρασε απευθείας στα κέρδη των μετόχων. Εν τω μεταξύ, η δημόσια επιχείρηση Transport for London βρέθηκε αντιμέτωπη με γιγάντιες περικοπές στον προϋπολογισμό της και με αναγκαστική μείωση της χωρητικότητας των υπηρεσιών της και των επενδυτικών της σχεδίων. Ο υπουργός Μεταφορών Grant Shapps αρνήθηκε να προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με την RMT (συνδικάτο σιδηροδρομικών) κατά τη διάρκεια της συνεχιζόμενης εθνικής διαμάχης, παρά τις ανοιχτές παραδοχές των εργοδοτών των σιδηροδρόμων ότι μόνο το Υπουργείο Μεταφορών έχει την εξουσία να διαθέσει τα αναγκαία κονδύλια για τη διευθέτηση της διαμάχης.
Ενώ οι εταιρείες λαμβάνουν μέτρα για να προστατεύσουν τα αποτελέσματά τους, η κυβέρνηση έχει δείξει απρόθυμη να προστατεύσει τους ψηφοφόρους από την κρίση του κόστους ζωής. Έχει υπολογίσει ότι μια βαθιά ύφεση και μια απότομη αύξηση της ανεργίας είναι ένα αποδεκτό τίμημα που πρέπει να πληρώσει προκειμένου να αποφύγει την αύξηση των μισθών, την ενίσχυση των δημόσιων υπηρεσιών και τη θέσπιση μιας ολοκληρωμένης βιομηχανικής στρατηγικής για την επίτευξη του καθαρού μηδενικού κόστους μέχρι το 2050.
Αποθαρρυντικά, η κυβέρνηση εμφανίζεται αποφασισμένη να κάνει ό,τι μπορεί για να εμποδίσει τους εργαζόμενους να μιλήσουν και να πάρουν την εξουσία. Αυτό περιλαμβάνει τώρα υποσχέσεις να θέσει τη νόμιμη συνδικαλιστική δραστηριότητα εκτός νόμου. Οι επιθέσεις κατά των εργαζομένων έχουν φθάσει στο πλαίσιο δρακόντειων νομοθετικών ρυθμίσεων που υπονομεύουν άλλους πυλώνες της δημοκρατικής ζωής, όπως ο νόμος για την αστυνόμευση, το έγκλημα, τις ποινές και τα δικαστήρια, που αποσκοπεί στην καταστολή των δημόσιων διαμαρτυριών, και ο νόμος για την ιθαγένεια και τα σύνορα, που βαθαίνει την ποινικοποίηση των μεταναστών εργαζομένων και των προσφύγων.
Καθώς οι εργαζόμενοι καταλαβαίνουν ότι ούτε αυτή η κυβέρνηση ούτε οι ιδιώτες εργοδότες θα προσφέρουν λύσεις από καλή θέληση, πρέπει να βελτιώσουμε τη διαπραγματευτική μας δύναμη απευθείας στους χώρους εργασίας. Όχι μόνο όλοι μας απαιτούμε αυξήσεις των μισθών που να καλύπτουν το κόστος ζωής, αλλά και οι απλοί άνθρωποι στρέφονται στα συνδικάτα για στοιχειώδη αξιοπρέπεια και σεβασμό.
Robert Maisey*
*Ο Robert Maisey είναι υπεύθυνος υποστήριξης πολιτικής και εκστρατειών στο Συνδικαλιστικό Κίνημα
ΠΗΓΗ: Le Monde diplomatique
