Αριστερή Πρωτοβουλία Διαλόγου και Δράσης
Για το έμφυλο ζήτημα
Το τελευταίο διάστημα η πανδημία και η οικονομική κρίση όξυναν, μέσα στα άλλα, τις έμφυλες διακρίσεις και οδήγησαν σε μια έξαρση των γυναικοκτονιών και των περιστατικών κακοποίησης γυναικών. Στην κοινωνία που ζούμε, οι έμφυλες διακρίσεις διαχρονικά αποτελούν μια πραγματικότητα. Η άνιση θέση των γυναικών τις καθιστά το πιο φθηνό εργατικό δυναμικό. Μια γυναίκα εργαζόμενη πάντα βρίσκεται σε κατώτερη θέση από τον άντρα εργαζόμενο, ανεξαρτήτως προσόντων απλώς και μόνο επειδή είναι γυναίκα, ενώ οι γυναίκες είμαστε οι πρώτες που βιώνουμε τα αποτελέσματα της κρίσης με μειώσεις μισθών, απολύσεις κτλ. Η ανεργία στις γυναίκες είναι πάντα υψηλότερη και σήμερα ανέρχεται στο 63,52%. Παράλληλα, είναι δεδομένο για την κοινωνία ότι οι γυναίκες οφείλουν να σηκώνουν το βάρος της κοινωνικής αναπαραγωγής, δηλαδή της φροντίδας του σπιτιού, των παιδιών και συνολικά της οικογένειας. Αντίστοιχα, και στην πολιτική και κοινωνική ζωή συνεχίζουν να αναπαράγονται οι έμφυλες διακρίσεις επηρεάζοντας τη θέση των γυναικών και την ενασχόλησή τους με αυτούς τους τομείς. Φυσικά, οι διακρίσεις με βάση το φύλο επηρεάζουν όλες τις γυναίκες αλλά έχουν και ταξικά χαρακτηριστικά. Οι γυναίκες των χαμηλότερων κοινωνικών στρωμάτων, οι μετανάστριες, οι εργάτριες, οι άνεργες είναι αυτές που καταπιέζονται περισσότερο.
Μέσα στο 2021 καταγράφηκαν 17 γυναικοκτονίες ενώ μέσα στο 2022 έχουμε ήδη πολλές κακοποιήσεις με σοβαρούς τραυματισμούς, όπως η περίπτωση της γυναίκας στους Αγίους Αναργύρους, ή άλλη στο Βόλο και δύο γυναικοκτονίες με την τελευταία της Βίκυς Μπαζούκη από τον ακροδεξιό πρώην σύντροφό της να έχει συμβεί μόλις πριν λίγες μέρες. Η έμφυλη βία αφορά επίσης όλες τις γυναίκες αλλά και σε αυτό το ζήτημα η ταξική διάσταση αποτελεί ένα καθοριστικό παράγοντα με αποτέλεσμα κάποιες γυναίκες να είναι πιο ευάλωτες σε περιστατικά κακοποίησης. Επιπλέον των έμφυλων διακρίσεων που γεννούν ο καπιταλισμός και η πατριαρχία, χρησιμοποιούνται και τα ιδεολογικά εργαλεία του σεξισμού και του μισογυνισμού. Με τον τρόπο αυτό τα γυναικεία σώματα αντιμετωπίζονται ως αντικείμενα και κτήματα των αντρών γύρω τους. Είναι, λοιπόν, το ίδιο το σύστημα που εκμηδενίζει την αξία των ζωών των γυναικών και διαμορφώνει εν δυνάμει κακοποιητές, βιαστές, γυναικοκτόνους. Αυτό οδηγεί σε έξαρση της έμφυλης βίας είτε για να εμπεδωθεί η θέση των γυναικών, είτε σαν τιμωρία, σε κάθε προσπάθειά τους να ξεφύγουν από αυτά τα πλαίσια.
Η βοήθεια από τις κατάλληλες υπηρεσίες και δομές είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για να ξεφύγει μία γυναίκα από το καταπιεστικό περιβάλλον, να αντιμετωπίσει την βία και να διεκδικήσει το δικαίωμα για μία αξιοπρεπή ζωή. Δυστυχώς αυτό δεν συμβαίνει. Η γυναίκα εξακολουθεί να καταπιέζεται κοινωνικά. Διαχρονικά, δεν υπάρχει καμία μέριμνα από την Πολιτεία, για τις γυναίκες που πέφτουν θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης ή κακοποιητικής συμπεριφοράς. Ακόμη και νόμοι που ψηφίστηκαν, Συμβάσεις που επικυρώθηκαν δεν εφαρμόζονται, διότι δεν υλοποιούνται οι προϋποθέσεις για την εφαρμογή τους. Π.χ. η σύμβαση της Κωνσταντινούπολης που υπογράφτηκε από 44 κράτη για την αντιμετώπιση της έμφυλης βίας και την θεμελίωση της κρατικής προστασίας των γυναικών, μετά από 10 χρόνια παραμένει ουσιαστικά ανεφάρμοστη. Το ίδιο και η Σύμβαση 190 για την εξάλειψη της βίας και παρενόχλησης στο χώρο εργασίας, της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, η οποία παρότι αποτελεί διεθνή υποχρέωση κυρώθηκε με το αντεργατικό Ν. 4808/2021, αλλά χωρίς να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την προστασία των θυμάτων και άρα παραμένει ανεφάρμοστη.
Ιδιαίτερο πρόβλημα στη χώρα μας αποτελεί και το trafficking, δηλ. η εμπορία ανθρώπων. Το trafficking διεθνώς αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες πηγές εσόδων οργανωμένων κυκλωμάτων, που έχουν άμεση σχέση και συνεργασία με πρόσωπα εξουσίας (διωκτικές αρχές, πολιτικούς κ.ά.) και για τον λόγο αυτόν παρά την εκτεταμένη δράση τους βρίσκονται συνήθως στο απυρόβλητο. Εκτεταμένη εμπορία ανθρώπων γίνεται στους μετανάστες και τις μετανάστριες που αιτούνται άσυλο, οι οποίοι συνήθως από τον φόβο της επαναπροώθησης δεν προβαίνουν σε συγκεκριμένες καταγγελίες. Οι περισσότερες από αυτές τις υποθέσεις δεν παίρνουν ποτέ το δρόμο της δικαιοσύνης ενώ πολλές φορές υπάρχει και συγκάλυψη. Η Ευρωπαϊκή οδηγία 36/2011 που ενσωματώθηκε στην Ελληνική Νομοθεσία το 2014 σύμφωνα με την οποία συνιστά σοβαρό έγκλημα η εμπορία ανθρώπων, ελάχιστα εφαρμόζεται σε σχέση με την έκταση του προβλήματος. Ακόμη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον 02/2021 επεσήμανε το χαμηλό βαθμό διώξεων σε σχέση με την εμπορία ανθρώπων και τις ελάχιστες καταδικαστικές αποφάσεις. Μέσα σε αυτό ενεργούν και μεγάλα κυκλώματα με συμμετοχή ανθρώπων της εξουσίας οικονομικών ή πολιτικών παραγόντων, που εκμεταλλεύονται γυναίκες ή και παιδιά, με πρόσφατο παράδειγμα τον ομαδικό βιασμό της Γεωργίας Μπίκα.
Απέναντι σε όλα αυτά η άνοδος του φεμινιστικού κινήματος τα τελευταία χρόνια αποτελεί μια ανάσα για όλες τις γυναίκες. Παραδείγματα όπως το μεγάλο κίνημα καταγγελιών του #metoo, οι μεγάλες φεμινιστικές κινητοποιήσεις των τελευταίων ετών, η καθιέρωση της απεργιακής κινητοποίησης στις 8 Μάρτη που κάθε χρόνο έχει και περισσότερη συμμετοχή μας οδηγούν να ενώσουμε τις φωνές μας. Το τεράστιο κύμα αλληλεγγύης και θυμού απέναντι σε γυναικοκτονίες και περιστατικά κακοποίησης δίνει φωνή σε ακόμα περισσότερες γυναίκες. Σε αυτό το κίνημα και σε αυτό το διάλογο θέλουμε να συμβάλουμε και από την πλευρά μας.
- Καμία γυναίκα μόνη, καμία λιγότερη!
- Νομική αναγνώριση της γυναικοκτονίας στον Ποινικό Κώδικα
- Δημόσιες, δωρεάν, προσβάσιμες σε όλες δομές με κατάλληλο και μόνιμο επιστημονικό προσωπικό όπου θα μπορούν να καταφεύγουν τα θύματα έμφυλης και οικογενειακής βίας
- Οικονομική στήριξη στα θύματα έμφυλης βίας
- Αγώνας για μείωση της ανεργίας των γυναικών, μισθολογική ισότητα και εργασιακά δικαιώματα
- Πλήρης εφαρμογή με συγκεκριμένες νομοθετικές ρυθμίσεις, των συμβάσεων της Κωνστ/πολης και της 190 Σύμβασης της ΔΟΕ για την εξάλειψη της βίας και της παρενόχλησης στην εργασία.
Επιτροπή για το Έμφυλο Ζήτημα
Αριστερής Πρωτοβουλίας Διαλόγου και Δράσης
