Το στοίχημα της «Patria grande» στη Λατινική Αμερική

του Κώστα Ήσυχου*

Ο 21ος αιώνας μπορεί να γίνει ο ο αιώνας της Λατινικής Αμερικής σε ότι αφορά στην δυναμική της αριστεράς σε μια σειρά χωρών αλλά και στον σύνολο της Ηπείρου ( Patria Grande).

Στην πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα στο απόγειο της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, εμφανίστηκαν αντι-νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις στον κόσμο, στη Βενεζουέλα, τη Βραζιλία, την Αργεντινή, την Ουρουγουάη, τη Βολιβία και τον Ισημερινό. Η Κούβα βρισκόταν ακόμα στην 6η δεκαετία οικονομικού πολέμου σε βάρος της από τις ΗΠΑ, την ΕΕ και τις λοιπές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις…

Η σοσιαλιστική Κούβα σήμερα έχει παράξει τέσσερα εμβόλια κατά της πανδημίας, έχοντας κατακτήσει απίστευτα χαμηλά ποσοστά θνησιμότητας στον πληθυσμό της με υψηλότητα ποσοστά εμβολιασμού που αφήνουν τις ΗΠΑ αλλά και άλλες «προηγμένες» δυτικές χώρες πολύ πίσω στα στατιστικά του ΠΟΥ ( παγκόσμιου οργανισμού υγείας).

Στην δεύτερη δεκαετία, η δεξιά ανέκτησε την πρωτοβουλία των νεοφιλελεύθερων πολιτικών, γιατί δεν εγκατέλειψε το νεοφιλελεύθερό της μοντέλο και έτσι ξανακέρδισε οριακά τις εκλογές με την αμέριστη βοήθεια της δικαστικής εξουσίας, των μεγάλων δημοσιογραφικών συγκροτημάτων και βέβαια με την στήριξη με όλα τα μέσα από την Ουάσιγκτον.

Στην τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα, μεγάλοι λαϊκοι αγώνες για τα εργασιακά δικαιώματα , την προστασία του περιβάλλοντος, τα δικαιώματα των ιθαγενών συναποτελούν το «καύσιμο» για ένα νέο προοδευτικό κύμα αντινεοφιλελεύθερων κυβερνήσεων που απλώνεται σε πολλές χώρες και διαμορφώνεται πλήρως, με Μεξικό, Αργεντινή, Βολιβία, Χιλή, Περού, Ονδούρα με κυβερνήσεις προοδευτικές , αντί νεοφιλελεύθερες, αντιιμπεριαλιστικές να εκλέγονται.

Το 2022 θα έχουν ως κύρια γεγονότα στην ήπειρο τις εκλογές στην Κολομβία και τη Βραζιλία. Και στις δύο χώρες, οι αριστεροί υποψήφιοι, Γκουστάβο Πέτρο και Λούλα ντα Σίλβα αντίστοιχα, είναι τα φαβορί για να εκλεγούν πρόεδροι αυτών των χωρών. Η Κούβα όχι απλά παραμένει ένας ζωντανός φάρος για τα αριστερά κινήματα ανά τον κόσμο αλλά κατάφερε να αντέξει έναν άγριο, λυσσαλέο πόλεμο κυρώσεων από τις ΗΠΑ και όχι μόνο….

Δύο από τις ακροδεξιές κυβερνήσεις της ηπείρου – η μία του Ιβάν Ντούκε (Κολομβία) και η άλλη του Ζαΐρ Μπολσονάρου ( Βραζιλία) – θα εξέλθουν από τα προεδρικά Μέγαρα, σύμφωνα με όλες τις μέχρι τώρα ενδείξεις, θα ηττηθούν ολοσχερώς, δίνοντας τη θέση τους σε δύο ηγέτες της λατινοαμερικανικής αριστεράς.

Πρόκειται για δυο από τις μεγαλύτερες χώρες της ηπείρου, με έντονο το στοιχείο της υπέρμετρης βίας από πλευράς εξουσίας στο Δυτικό ημισφαίριο, τόσο στην πολιτική όσο και στην καθημερινή ζωή των πολιτών. Η Κολομβία κατατάσσεται πρώτη στον πλανήτη στις εξαφανίσεις, δολοφονίες συνδικαλιστών και πολιτικών της αριστεράς.

Στις 29 Μαΐου του 2022, η Κολομβία θα πραγματοποιήσει προεδρικές εκλογές. Στην προηγούμενη αναμέτρηση, το 2018, για πρώτη φορά, ένας αριστερός υποψήφιος, ο Γκουστάβο Πέτρο, έφτασε στον δεύτερο γύρο, καταφέρνοντας να συγκεντρώσει οκτώ εκατομμύρια ψήφους.

Δήμαρχος της Μπογκοτά μεταξύ 2012 και 2015, ο Πέτρο οργάνωσε έναν αριστερό συνασπισμό με το όνομα «Ιστορική Συνθήκη». Χαιρετίζοντας τη νίκη του Γκάμπριελ Μπόριτς στη Χιλή, επιβεβαίωσε ότι υπάρχει μια αλλαγή εποχής στη Λατινική Αμερική, με την δυναμική των λαών για υπέρβαση του νεοφιλελευθερισμού, που «δεν είναι τίποτα άλλο από τη διεύρυνση της ιδέας των αγορών, των πολυεθνικών επιχειρήσεων, του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, που δεν έχουν καμία σχέση με τα πραγματικά ανθρώπινα δικαιώματα».

Στη Βραζιλία, από τότε που αθωώθηκε και αποφυλακίστηκε και οι διαδικασίες σε βάρος του ακυρώθηκαν, ανακτώντας όλα τα πολιτικά του δικαιώματα, ο Λούλα ηγείται όλων των δημοσκοπήσεων για τις προεδρικές εκλογές του τρέχοντος έτους. Θα είναι υποψήφιος για την προεδρία της Βραζιλίας για έκτη φορά – ηττήθηκε το 1989, 1994 και 1998 και ήταν νικητής το 2002 και το 2006 – αυτή τη φορά, όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις, για πρώτη φορά υπάρχει μεγάλη πιθανότητα νίκης από τον πρώτο γύρο.

Έχοντας αποχωρήσει από τη δεύτερη θητεία του ως πρόεδρος της Βραζιλίας με 87% υποστήριξη, πέτυχε «η αριστερά να γίνει, για πρώτη φορά, ηγεμονική στη χώρα, με μια κυβέρνηση που πολέμησε την ακραία φτώχεια» και μείωσε ουσιαστικά τις ανισότητες, στη χώρα με το μεγαλύτερο ποσοστό κοινωνικής ανισότητας στον κόσμο.

Αν και έφυγε από την εξουσία πριν από 12 χρόνια, το σημάδι της κυβέρνησής του παρέμεινε στη μνήμη της συντριπτικής πλειονότητας των Βραζιλιάνων, ειδικά εκείνων από τις περιφέρειες των μεγάλων πόλεων σε αμέτρητες παραγκουπόλεις (φαβέλας) και εκείνων στα βορειοανατολικά της χώρας, που είδαν τις συνθήκες διαβίωσής τους να αλλάζουν βαθιά στην δημόσια εκπαίδευση, στην διατροφή, στην δημόσια υγεία.

Το πραξικόπημα που απομάκρυνε το Κόμμα Εργασίας από την κυβέρνηση το 2016 έριξε τη χώρα στη χειρότερη κρίση στην ιστορία της. Οικονομική, κοινωνική, πολιτική και υγειονομική κρίση, που προσωποποιήθηκε στην κυβέρνηση του Μπολσονάρου, με τον οποίο η δεξιά επιχείρησε να εδραιώσει το «κοινοβουλευτικό» πραξικόπημα κατά της Ντίλμα Ρούσεφ και να φέρει το πιο απαξιωμένο άτομο στην προεδρία της χώρας, από κάθε άποψη. Έναν νοσταλγό των δικτατοριών, ακραίο υποστηρικτή του Τραμπ και των πολιτικών γενοκτονίας του Ισραήλ σε βάρος των παλαιστίνιων…

Η εικόνα του Λούλα επανήλθε στην πολιτική σκηνή της Βραζιλίας τα τελευταία δύο χρόνια, με αποτέλεσμα να προτιμάται με ένα 40% στις αυθόρμητες δημοσκοπήσεις και 48% στον πρώτο γύρο έναντι 19% για τον Μπολσονάρο. Ο Λούλα θα κέρδιζε όλους τους πιθανούς αντιπάλους στον δεύτερο γύρο, αλλά, κυρίως, προβλέπεται πιθανή νίκη του στον πρώτο στις εκλογές που θα πραγματοποιηθούν στις 2 Οκτωβρίου 2022.

Εάν επιβεβαιωθούν αυτές οι προβλεπόμενες νίκες, η Λατινική Αμερική θα έχει θεμελιώσει μια ισχυρή αρχιτεκτονική, πολιτική αλλά και γεωπολιτική εικόνα, κυρίως προς στα αριστερά, με την προσχώρηση των μεγαλύτερων χωρών της ηπείρου, Αργεντινή, Μεξικό, Βραζιλία, Κολομβία, να προστίθενται σε αυτές της ηρωικής Κούβας αλλά και της Βολιβίας, του Περού, της Ονδούρας. Θα είναι η τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα που θα διαμορφώσει την ήπειρο και καθ’ όλη τη διάρκεια του πρώτου μισού του 21ου αιώνα, ενός οριστικά αριστερού αιώνα στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική.

Σε ένα αναδυόμενο πολυπολικό και πολυ-κεντρικό κόσμο , όπου ταυτόχρονα πολύπλευροι ανταγωνισμοί και οι κίνδυνοι περιφερειακών πολέμων θα εντείνονται, οι ΗΠΑ συνεχώς θα χάνουν έδαφος ως «μονοκρατορία» , οι ιδέες της αριστεράς, των μεγάλων λαϊκών κινημάτων, των επαναστατικών ιδεών του 21ου αιώνα μπορούν γίνουν εφαλτήριο για ουσιαστικές κατακτήσεις από πλευράς των ταπεινών και περιθωριοποιημένων πολιτών, εργαζόμενων, νεολαίας ιθαγενικών πληθυσμών . Όλα αυτά συντελούν σε νέους ορίζοντες για τη αριστερά που οι «ελίτ» ανά τον κόσμο νόμιζαν ότι είχαν ξεμπερδέψει μαζί της. Το φάντασμα ακόμα πλανιέται ….

Μια άλλη βασική παράμετρος είναι η κοινωνική, οικονομική, πολιτιστική, ολοκλήρωση της Ηπείρου (ολοκλήρωση που ονομάστηκε Patria grande από τους ιστορικούς ηγέτες της αριστεράς Ούγο Τσύβεζ, Φιντέλ Κάστρο, Εβο Μοράλες, Νέστορας Κίρχνερ, Ραφαέλ Κορέα) βασισμένη σε σοσιαλιστικές αξίες μακριά από το παρηκμασμένο νεοφιλελεύθερο, καπιταλιστικό, αυταρχικό παράδειγμα της ΕΕ.

Επιμένω σε μια βαθύτατη πεποίθηση : «Η κόκκινη κλωστή της ιστορίας δεν κόπηκε ποτέ, συνεχίζει να ενώνει αγώνες, λαούς και οράματα ….»

*Ο Κώστας Ήσυχος γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Μπουένος Άιρες , Αργεντινή. Διετέλεσε αναπλ. Υπουργός εθνικής άμυνας και βουλευτής στην πρώτη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Σήμερα εργάζεται  για τον διάλογο και την κοινή δράση της αριστεράς.

Αναδημοσίευση από Κοσμοδρόμιο