Το ειδικό βάρος του πετρελαϊκού κλάδου με αναφορές στον Ενεργειακό Τομέα γενικότερα.
Νίκου Γεωργακάκη
Ο Ενεργειακός Τομέας, ένας δυναμικός τομέας,
Ο Ενεργειακός τομέας είναι ένας δυναμικός, σημαντικότατος για την κοινωνία και την οικονομία μας τομέας.
Eίναι τομέας κρίσιμης σημασίας, γιατί συμβάλει ουσιαστικά τόσο στην καθημερινή διαβίωση όσο και στην επιχειρηματική και παραγωγική δραστηριότητα. Ειδικότερα ο πετρελαϊκός κλάδος κατέχει σημαίνουσα θέση στο ενεργειακό γίγνεσθαι με βάση συγκεκριμένα κριτήρια.
Αυτό αποδεικνύεται στη συνέχεια με δεδομένα και πίνακες που παρατίθενται και αφορούν τα χαρακτηριστικά του πετρελαϊκού κλάδου, τη σημασία του στον ενεργειακό τομέα και συνολικότερα στην Οικονομία μας.
Ισοζύγιο καυσίμων σε σχέση με το ΑΕΠ. Όπως βλέπουμε στον επόμενο πίνακα, το ισοζύγιο καυσίμων, δηλαδή οι καθαρές εισαγωγές(εισαγωγές μείον εξεγωγές) κυμαίνεται μεταξύ του 1,71 και 4,35 % του ΑΕΠ.
Πηγή: Τράπεζα Ελλάδος
Οι καθαρές εισαγωγές καυσίμων προς ΑΕΠ, με ορισμένες διακυμάνσεις είχαν μια αυξητική τάση ως το 2012, ενώ στη συνέχεια έχουμε συγκράτηση ή μείωση, σαν συνέπεια της ύφεσης. Αν και οι καθαρές εισαγωγές έχουν μειωθεί μεταξύ 2008 και 2019 , οι εισαγωγές είναι ακόμη αρκετά σημαντικές και ασφαλώς θα αυξηθούν στο βαθμό που ξεπερνιέται η ύφεση και η παραγωγική διαδικασία θα ζητά παραπάνω καύσιμα. Τα καύσιμα συνιστούν μία σημαντική παράμετρο στην οικονομία που μπορεί να βελτιωθεί ασφαλώς με δύο τρόπους. Πρώτον με προσπάθειες και πολιτικές μείωσης της σπατάλης σε καύσιμα αλλά σίγουρα και κυρίως με την έρευνα και αξιοποίηση εγχώριων υδρογονανθράκων,
Όπως φαίνεται από τον παρακάτω πίνακα, με βάση στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος(ΤτΕ), με δεδομένα από 2002 ως 2019, ο ενεργειακός κλάδος συμμετέχει ή καλύτερα ευθύνεται κατά 15-40% στο εμπορικό έλλειμμα.
Πίνακας 1. Ισοζύγιο πετρελαιοειδών (εκατ. ΤΙΠ)
Εμπορικό ισοζύγιο χώρας (καύσιμα προς σύνολο αγαθών)/ εκ. €
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: H κατάρτιση του ισοζυγίου αγαθών βασίζεται στα στοιχεία εξωτερικού εμπορίου της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) στη θέση των στοιχείων διακανονισμού τραπεζικών συναλλαγών (settlements data), που χρησιμοποιούνταν μέχρι πρότινος (Πηγή: ΤτΕ)
Το εμπορικό ισοζύγιο καυσίμων που είναι μία σημαντική παράμετρος στην οικονομία, είναι ελλειμματικό όπως και το σύνολο των αγαθών που εμπορευόμαστε. Με αφετηρία το 2002 που το εμπορικό έλλειμμα καυσίμων ήταν -3632,5 εκ.€ δηλαδή το 16,13% του συνολικού εμπορικού ελλείμματος (22525,7 εκ €) , έφτασε το 2008 στο μεγαλύτερο μέγεθος -9.821,2 εκ € και το 2012 έφτασε στο χειρότερο ποσοστό εμπορικού ελλείμματος καυσίμων 40,24%. Στη συνέχεια υπήρξε βελτίωση του ισοζυγίου καυσίμων, αφού η ύφεση που επικράτησε είχε σαν συνέπεια τη μείωση εισαγωγών.
Η σημαντικότητα του πετρελαϊκού κλάδου φαίνεται επίσης από τη συμμετοχή του στην κατανάλωση ενέργειας. Τι δείχνει ο πίνακας που ακολουθεί και αφορά τη συμμετοχή των διαφόρων μορφών ενέργειας στην τελική κατανάλωση στη χώρα μας.
Τελική κατανάλωση Ενέργειας (Final Energy Consumption)
Από τα παραπάνω δεδομένα, γίνεται φανερός ο ρόλος των υδρογονανθράκων στον ενεργειακό χάρτη της χώρας μας. Στο σύνολο του Ενεργειακού Τομέα, ο πετρελαϊκός κλάδος έχει τη μεγαλύτερη συμβολή όσον αφορά την ακαθάριστη εγχώρια κατανάλωση αλλά και στην συνολική ενεργειακή κατανάλωση
*Όπως βλέπουμε από το ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας, οι υδρογονάνθρακες (πετρέλαιο και φυσικό αέριο), συνεισφέρουν σημαντικότατα, στην (κατανάλωση ενέργειας με συμμετοχή κατά 53, 32% στην τελική ενεργειακή κατανάλωση για τα πετρελαιοειδή και με συμμετοχή 58,67% για τους υδρογονάνθρακες(πετρελαιοειδή και φυσικό αέριο), τα οποία εισάγουμε διαχρονικά.
Κάποια παραγωγή είχαμε την περίοδο 1981 ως σήμερα από τα κοιτάσματα της Θάσου που όμως ήταν μικρή σε σχέση με τις ανάγκες μας, μικρή ώστε να μπορεί να επηρεάσει ουσιαστικά το εμπορικό ισοζύγιο μας.
Σε συντριπτικό βαθμό τα πετρελαιοειδή είναι εισαγόμενα και οι τρόποι βελτίωσης του ισοζυγίου στα πετρελαιοειδή είναι δυο. Είτε με τη μέγιστη δυνατή εξοικονόμηση ενέργειας με μείωση κάθε μορφής σπατάλη στην κατανάλωσης (μαζικά μέσα μεταφοράς, εξοικονόμηση στα σπίτια, παρεμβάσεις στη λειτουργία της αγοράς(παρέμβαση στα ωράρια) είτε με τη συστηματική έρευνα για την ανακάλυψη εγχώριων πόρων(υδρογονανθράκων).
Όπως φαίνεται από τον πίνακα αυτό τα πετρελαιοειδή συμμετέχουν κατά 53,14% σε σημαντικό δηλαδή βαθμό στην ακαθάριστη εγχώρια κατανάλωση.
Αν συμπεριλάβουμε και το ΦΑ τότε ο ρόλος, συνολικά των υδρογονανθράκων (πετρέλαιο και Φυσικό αέριο), είναι πρωτεύων στον ενεργειακό τομέα της χώρας και συμμετέχει κατά 67.6% στην ακαθάριστη εγχώρια κατανάλωση
Σε σχέση με τις άλλες ενεργειακές ύλες, ο ρόλος του λιγνίτη υποχωρεί ενώ είναι ανερχόμενος ο ρόλος του Φυσικού αερίου και των ΑΠΕ. Εδώ βεβαίως εστιάζουμε τα μελέτη μας στον πετρελαϊκό κλάδο και επιχειρούμε να προσεγγίσουμε τα χαρακτηριστικά του.
Απασχόληση στον Ενεργειακό Τομέα.
Μία ακόμη παράμετρο που προσεγγίζουμε είναι η απασχόληση στην ενέργεια και ειδικότερα στα καύσιμα.
Σύμφωνα με τα δεδομένα της ΕΛΣΤΑΤ και προσωπική έρευνα που συνεχίζεται η άμεση απασχόληση σε δραστηριότητες που αφορούν το πετρέλαιο το 2017 ξεπερνούν τις 92000 και η διερεύνηση συνεχίζεται. Η έμμεση βέβαια είναι πολύ ευρύτερη διότι ο τομέας αυτός τροφοδοτεί όλη την παραγωγική διαδικασία.
Σημείωση: Σε επόμενα άρθρα θα αναφερθώ στην υποβάθμιση που γίνεται κατά τη γνώμη μου σχετικά με τον ενεργειακό τομέα και επίσης στις ναυαρχίδες του πετρελαϊκού κλάδου, τους ομίλους ΕΛΠΕ και ΜΟΤΟΡ ΟΙΛ.
