Δημήτρη Παλούκη: Ρέκβιεμ για τη Δημοκρατία στον κόσμο

Δημήτρη Παλούκη

Φιλόλογου – ιστορικού

Ρέκβιεμ για τη Δημοκρατία στον κόσμο

‘‘Οι άνθρωποι αναστρέφονται στα πολιτικά, όπως ο άρρωστος στο κρεβάτι απ’ τη μια πλευρά στην άλλη, με την ιδέα ότι τοποθετούνται καλλίτερα’’, (Γκαίτε 29/12/1825)

Απ’ τον περασμένο Νοέμβρη και τη διεξαγωγή των Προεδρικών Εκλογών στις ΗΠΑ, είχαμε τη διάθεση για ένα σύντομο σχολιασμό, που αφήνοντάς τον να κατακάτσει η σκόνη της επικαιρότητας, όλο και το μεταθέταμε για το χρόνο ανάληψης των καθηκόντων του νέου Πλανητάρχη. Ούτε στοιχηματίζαμε, ούτε προβλέπαμε, ούτε περιμένομε κάτι από εναλλαγές – διατηρήσεις προσώπων ή κομμάτων εκεί στην εξουσία. Τα τελευταία όμως γεγονότα, σε ζωντανό χρόνο τηλεθέασης, με το resálto στο Καπιτώλιο των 30.000 (;) πραιτωριανών του, κατά δήλωσή του, αδικοχαμένου λόγω νοθείας της εκλογικής αναμέτρησης, αποδοκιμασμένου Προέδρου, μας άφησαν αποσβολωμένους. Στη δραματική εικόνα προστίθενταν σχολιασμοί ντόπιων της απ’ ευθείας μετάδοσης, με αίσθηση ερεθισμένων αθλητικών συντακτών σε ντέρμπυ αιωνίων. Η εικόνα με τη φρίκη της έδειχνε ότι η απόσταση της χώρας που έφτασε και χαίρεται να είναι η Υπερδύναμη του πλανήτη, σε διεθνές πολιτικό, οικονομικό, τεχνολογικό και στρατιωτικό επίπεδο, η απόσταση της χώρας βιτρίνας απ’ τις τριτοκοσμικές χώρες κι απ’ αυτές που ο αδίστακτος Πλανητάρχης είχε αποκαλέσει ‘‘απόπατους’’, τις χώρες – θύματα της δόλιας εκμετάλλευσης κι υπανάπτυξης, έχει εκμηδενιστεί…

Ηθικός αυτουργός της υποκινηθείσας πραξικοπηματικής εισβολής κι επικεφαλής των εχόντων έργο τη φρούρηση του συγκεκριμένου οικοδομήματος, που φωτογραφίζονταν με τους εισβολείς αρχικά, είναι ο αποδιοπομπαίος, λόγω λαϊκής εντολής, Πρόεδρος. Ας δούμε μην είναι τούτα υπερβολή, λόγω ανεπίτρεπτης τάχα γενίκευσης. Ας δούμε πίσω απ’ την εικόνα, τι είναι πολιτική, δημοκρατία. Ίσως και τι είναι έθνος – κράτος. Ένας πολύ ισχυρός οικονομικός παράγων, μεγιστάνας πλουτοκράτης, είχε κατακτήσει την εξουσία πριν από 4 χρόνια και την άσκησε επιεικώς ‘‘αντισυμβατικά’’, ή πιο ρεαλιστικά, κατά το ήθος που τον διέπνεε και το σκοπό που ανεμίχθη στην πολιτική κι εξελέγη στο ύπατο αξίωμα· ‘‘βασιλέως μέν ἐστι τρόπος ὁ νόμος, τυράννου δὲ ὁ τρόπος νόμος’’ για να θυμηθούμε τον Συνέσιο Κυρήνης, χωρίς να λησμονάμε ότι στη Δημοκρατία, όλοι, μηδέ του πρώτου εξαιρουμένου, οι πολίτες είναι ίσοι…

Μπορεί ωστόσο να ισχυριστεί κάποιος καλόπιστος ότι εκείνη η εκλογή είναι απόδειξη της χώρας του αμερικανικού ονείρου, ότι ο καθένας δύναται να φθάσει στην πιο υψηλή κορυφή. Μα έλα που αυτός που καλά στεργιώθηκε στην πιο ζηλευτή καρέκλα στον κόσμο κι ήθελε προφανέστατα να κάτσει κι άλλο, δεν έβλεπε (ακόμη!) το σύστημα να του επιτρέπει κατά βούληση παράταση της θητείας του, έστω για μια τοσοδούλα τετραετιούλα… Κρίμα, που έπρεπε να υποστεί τη δοκιμασία της καθολικής ψηφοφορίας, κάτι τελευταίο υπόλειμμα Δημοκρατίας. Με το κράτος δικό του, ελεγχόμενο απ’ την ομάδα και τους πραιτωριανούς του. Μα στη Δημοκρατία οι θεσμοί είναι πάνω απ’ τα πρόσωπα κι ο κυρίαρχος λαός αποφασίζει, λένε στα χαρτιά. Κι εδώ όμως ο αντίλογος θυμίζει το παράδειγμα του Albert Arnold – “Al” Gore και τις Προεδρικές εκλογές του σημαδιακού 2000, όταν ο προεδρικός ανθυποψήφιος είχε σε μια κρίσιμη πολιτεία Κυβερνήτη τον αδελφό του. Έτσι και τότε, δεν είχε καμιά σημασία τι ψήφισε ο κοσμάκης (: μισό εκατομμύριο περισσότερες ψήφους ο Gore !), αλλά τι ‘‘έβγαλε’’ η διατεταγμένη επανακαταμέτρηση της Φλόριδας…Κι η Δημοκρατία δεν πάει … περίπατο από τότε, αλλά πολύ ενωρίτερα. Ίσως και πριν το τέλος του αντιπάλου δέους, το 1989!

Και μέσα στην θερίζουσα ζωές πανδημία, ο θρονιασμένος έπρεπε ν’ αναβαπτισθεί στην κολυμβήθρα της λαϊκής ψήφου. Οι γενικές εκλογές στη μακρινή προηγμένη χώρα του, είναι αλλιώτικες και φέτος παραλλιώτικες. Πότε αρχίζουν; Με την επιστολική ψήφο, ούου, και πριν από τις τηλεμαχίες. Κι ούτε τελειώνουν την καθιερωμένη μέρα (Τρίτη 3/11/2020), αλλά ανάλογα με το τι έχει θεσπίσει η κάθε ομόσπονδη Πολιτεία και το χρονικό όριο, μέχρι πότε γίνονται δεκτές οι ‘‘καθυστερημένα’’ αφικνούμενες απ’ το Ταχυδρομείο ψήφοι. Ατέλειωτα … παράθυρα γι’ άπλετο φως δημοκρατίας; ή διάτρητο σύστημα για τις πιο απίθανες επεμβάσεις κι αλλοιώσεις αποτελέσματος; Κι η περίφημη ισότητα της ψήφου, κάτι περισσότερο από χοντροκομμένο αστείο. Ακόμη: πώς εκλέγονται οι εκλέκτορες που βγάζουν τον Πρόεδρο; (έμμεση εκλογή). Πλειοψηφικό σύστημα: ο πρώτος ‘‘πάρτα όλα’’ σε πολλές Πολιτείες! Γνήσια δημοκρατική παράδοση κι αυτή. Κι αν η διαφορά ψήφων είναι μικρή, επιβάλλεται επανακαταμέτρηση. Αλλού μπορεί να τη ζητήσει κι ο αμφισβητών το αποτέλεσμα, υποψιαζόμενος ‘‘νοθεία’’ υποψήφιος. Ένα σύστημα πολύπλοκο, παλαιολιθικά δύσκαμπτο κι απροσάρμοστο, που ακόμη και με μόνο ‘‘ειδικούς’’ υποψηφίους (όχι τον καθένα τυχόντα) απ’ τη μιά ή την άλλη πλευρά, να βγάζει άλλον Πρόεδρο απ’ αυτόν που επέλεξε η πλειοψηφία…Και γιατί δεν αλλάζει; Δεν εκσυγρονίζεται; Δεν αλπουστεύεται;

Η βιτρίνα της Δημοκρατίας στην πατρίδα της (τεχνολογικής) καινοτομίας, ανέχεται με τέτοιους πολιτικούς όρους τη διεκδίκηση της εξουσίας; Μα εκεί η πολιτική αντιπαράθεση δεν γίνεται σε επίπεδο προγραμμάτων, ξεκάθαρων και διαφορετικών πολιτικών που ο νικητής θα εφαρμόσει το/τη δική του. Η προεκλογική μάχη γίνεται για το ποιος υποψήφιος θα συγκεντρώσει τη μεγαλύτερη οικονομική υποστήριξη κι οι χορηγούντες προσδοκούν ανταποδόσεις μάλλον επικερδείς. Οι διάφοροι Bill Gates χορηγούν και στα δυο αντίπαλα κόμματα-υποψηφίους (όχι του ίδιου ύψους βέβαια ποσά!).Κι οι εκλεγόμενοι: Πρόεδρος, γερουσιαστές, βουλευτές, κυβερνήτες Πολιτειών, βγαίνοντας κάνουν τη δουλειά τους, αυτήν που ομολόγησε ο Ουόρεν Μπάφετ (Warren Edward Buffett) μεγιστάνας, επενδυτής και φιλάνθρωπος (!!!) «Ενώ οι περισσότεροι Αμερικανοί παλεύουν για να επιβιώσουν, εμείς συνεχίζομε να απολαμβάνομε εξαιρετικές φοροαπαλλαγές. […] Οι φίλοι μου κι εγώ έχομε προστατευθεί υπέρ το δέον από το φιλικό προς τους δισεκατομμυριούχους Κογκρέσο επί χρόνια. Είναι καιρός η κυβέρνηση να σοβαρευτεί σε σχέση με το μοίρασμα των θυσιών» (Καθημερινή, 4/9/2011). Η κυνική παραδοχή/ομολογία κι η βιτριολική κρίση ειλικρίνειας δείχνει πέρα για πέρα ποιο είναι και πώς δουλεύει το σύστημα, το πολιτικό πρώτιστα. Για τι ανοιχτή κοινωνία μιλάμε; Τι γραφικός ή ενεργούμενο μπορεί να υπάρξει μέσα σε τέτοιο σύστημα ο ενεργός πολίτης…

Κι ο νυν εκλεγμένος Πρόεδρος, παλιά καραβάνα σε αιρετά αξιώματα, πληρώνει πάνω από ένα εκατομμύρια $ φόρους το χρόνο. Δεν είναι τα έκτροπα καθρέφτης μιας κοινωνίας σε βαθιά παρακμή κ. Γενικέ, ούτε συμπτώματα βαθύτατης διάβρωσης. Στην Αμερική έχουν μπει κι εξακολουθούν να εισέρχονται με όλους τους τρόπους, μετανάστες απ’ την ώρα που ανακαλύφθηκε και δημιουργήθηκε μέχρι σήμερα. Είναι κι αυτοί (π.χ. ισπανόφωνοι περ. 45 εκατομμύρια άτομα, η δεύτερη μεγαλύτερη γλωσσική ομάδα της χώρας) μέλη ενός κόσμου τεράστιων ανταγωνισμών, ανακατατάξεων στον συσχετισμό δύναμης, κρίσεων κι αδιεξόδων; Έθνος έγιναν; Μαθαίνουμε ή ακούμε ότι ξεπήδησε απ’ της κάθε καρυδιάς καρύδι ένα νέο έθνος που πήρε παγκοσμίως τη σκυτάλη του καπιταλισμού, της τεχνολογίας και της προόδου. Είναι έτσι τα πράγματα; Πλήν της οπλοφορίας και της οικονομικής δύναμης/ισχύος/επιβολής, ποια παράδοση θεμελίωσαν και προάγουν; Το πρότυπο του καταναλωτικού ατόμου και του χειριστή συσκευών; Του μετανθρώπου με εμφυτευμένο τσιπ στο κεφάλι του; Όσοι φθάνουν στις ΗΠΑ και θέλουν να τις κάνουν πατρίδα τους, για μια καλλίτερη επιβίωση, σίγουρα κάτι κουβαλούν, έχουν στην ψυχή τους. Και γρήγορα ζουν την αδικία, την εκμετάλλευση, τον κάθε μορφής ρατσισμό στο πετσί τους. Είναι ανίκανοι ν’ αναπτύξουν μια συλλογικότητα αλληλεγγύης, διεκδίκησης, αλλαγής; Δεν υπάρχει έδαφος που θα βλαστήσουν αριστερές ιδέες; Είναι τόσο γρανιτένιο, συμπαγές κι άτρωτο το σύστημα, που τους παραλύει, τους αναισθητοποιεί πολιτικά; Είναι η Κίρκη των μ.μ.ε. και των μ.κ.δ. που τους απονευρώνει με την πλύση εγκεφάλου και τους παθητικοποιεί;

Η Ρώμη με τους πειθαρχημένους κι υποταγμένους στην Αρχή στρατιώτες-εργάτες, υπέταξαν την Ελλάδα. Ομολόγησαν ότι θαμπώθηκαν απ’ τον πολιτισμό των νικημένων, αλλ’ έβαλαν την ταφόπλακα στη Δημοκρατία, όπου κυρίαρχη θέση είχε ο πολίτης με την ισότητα την αφορώσα σε ισοπολιτεία, ισονομία και ισηγορία. Κι η ολιγαρχία τους οικοδομώντας απόλυτα υποτεταγμένους υπηκόους αφυδατωνόταν, σκλήραινε, πέτρωνε κι απέληξε σε Αυτοκρατορία – απόλυτη Μοναρχία. Ήλθε κι ο πιο σκοτεινός και δεσποτικός Μεσαίωνας. Κι όταν ανασύρθηκαν οι ελληνικές αξίες της αρχαιότητας με την Αναγέννηση, την επιστήμη, τον Ανθρωπισμό, την παρηγοριά της θρησκείας και την αναπτέρωση των ελπίδων απ’ την Τέχνη, με τον Διαφωτισμό προβλήθηκε κι ενέπνευσε καταπιεσμένους η ιδέα-όραμα της συμμετοχής του πολίτη στην εξουσία, δι’ αντιπροσώπων στα εθνικά κράτη. Κι η Γαλλική Επανάσταση καθιέρωσε τη σύγχρονη Δημοκρατία, με θεσμούς, συντάγματα, δικλείδες ασφαλείας, πάνω από πρόσωπα κι άπληστα εκμεταλλευτικά οικονομικά συμφέροντα ισχυρών. Η πάλη ωστόσο δεν σταμάτησε. Άρχισαν οι ασθένειες, αυταρχισμοί, εκτροπές πρόσκαιρες, ολοκληρωτικές ιδεολογίες, πόλεμοι, κρατικές καταστολές, υφαρπαγές ψήφων με εκβιασμούς, πελατειακές σχέσεις. Και το μεγαλύτερο πείραμα στην ιστορία, με την οικοδόμηση σοσιαλιστικών μεταβατικών καθεστώτων, σκάλωσε στον υπερτροφισμό του Κόμματος και πάει…

Είναι θεραπεύσιμη νόσος σήμερα η προστασία των δισεκατομμυριούχων απ’ τα εκλεγμένα με φιλικά προς αυτούς μέλη Κοινοβούλια; Η κατεύθυνση, νόμιμα κι απρόσκοπτα του 82% του παγκόσμια παραγόμενου πλούτου στο ένα (1%) του πληθυσμού της Γης; Σ’ αυτή τη μεθοδευμένη βαρβαρική παλινδρόμηση της Ιστορίας, (που αποτελούν όχι τυχαία, αξιοκρατικά, αλλά καλοκουρδισμένα γρανάζια), τα κροκοδείλια δάκρυα της Αγγέλας, του Μανόλη, του Μπόρις κ.λπ. σοβαρών Ευρωπαίων, για τα έκτροπα των τραμπιστών, δεν μπορούν να κρύψουν όχι απλά τη μετάλλαξη της αστικής δημοκρατίας, σε καλά στεγανοποιημένες ολιγαρχίες, αλλά σε απόλυτη μεσαιωνική Μοναρχία. Μήπως με τον πανίσχυρο δαίμονα της τεχνολογίας κι αυτή ακόμη η απομένουσα λιποβαρής ψήφος εξατμιστεί; Και κάποιος επόμενος Πρόεδρος Donald Trump, με πιο οργανωμένα γιουρούσια αφοσιωμένων πραιτωριανών, χορεύει πάνω στον τάφο της Δημοκρατίας, ένα ρωμαϊκό θρίαμβό του, παντοδύναμος κι ισόβιος…

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ