Διάλογος για τα εμβόλια και την πανδημία.
Πιάνοντας το νήμα από εκει που το άφησε η Χριστίνα Σουλτανίδου(ΧΣ)
Οι πολύ ενδιαφέρουσες σκέψεις της Χ.Σ., στο άρθρο της «Με αφορμή το δημόσιο εμβολιασμό των πολιτικών, μερικές σκέψεις…», με προβλημάτισαν αρκετά και μου έδωσαν το ερέθισμα να δώσω συνέχεια, καταθέτοντας κάποιες δικές μου σκέψεις.
Κέντρισαν το ενδιαφέρον μου να σκεφθώ και εγώ, ιδιαίτερα θέματα που έφερε η εποχή της πανδημίας που διανύουμε και να σκεφθώ ποια διδάγματα προκύπτουν από την σχετική εμπειρία και μελέτη των δεδομένων και του φόβου που προκαλεί.
Επισήμανση 1η. Η δική μας Αριστερά (Κομμουνιστική και ριζοσπαστική) πάντα έβαζε και βάζει την επιστήμη και τους ανθρώπους της, τις επιστημονικές και τεχνολογικές καταχτήσεις, σε πρώτο επίπεδο.
Τίμησε και τιμά τους ανθρώπους της επιστήμης και της τεχνολογίας σε κάθε κλάδο. Τιμά γενικά όσους έβαλαν και βάζουν ένα λιθαράκι στην επιστημονική και τεχνολογική πρόοδο, σε κάθε κλάδο. Τους έπαιρνε πάντα υπόψη. Τίμησε κα τιμά διαχρονικά όλες τις μεγάλες μορφές που συνέβαλαν στην πρόοδο της επιστήμης και τελικά στην πρόοδο των κοινωνιών. Υιοθέτησε τις νέες ιδέες πρωτοπόρων του πνεύματος, είτε στη φιλοσοφία (αναφέρω ενδεικτικά, τον Μαρξ, και τον Έγκελς ), είτε στη φυσική πχ τον Αινστάϊν που εκτός από μεγάλος φυσικός ήταν υπέρμαχος της ειρήνης, το ζεύγος Κιουρί, τον Φλέμιγκ και άλλους, είτε στην ψυχολογία, είτε σε άλλους επιστημονικούς τομείς.
Επίσης τιμά τους δικούς μας πρωτοπόρους Έλληνες ερευνητές και επιστήμονες, πχ τον δικό μας Παπανικολάου που εφηύρε το γνωστό τεστ Παπανικολάου, τον Έλληνα Μαρξιστή και Οικονομολόγο Δημήτρη Μπάτση με το τεράστιο έργο του (Η βαριά Βιομηχανία της Ελλάδας) για την ανάπτυξη του τόπου και τόσους άλλους. Δεν θα επεκταθώ στην καταγραφή των πολυάριθμων αξιόλογων επιστημόνων που έχουν σημαντική προσφορά στην ανθρωπότητα, γιατί θα χρειαζόταν αρκετός χώρος για την καταγραφή αυτή.
Κάνω μόνο αυτή τη σύντομη αναφορά, για να δείξω πως η αφοσίωση της Αριστεράς στην επιστημονική πρόοδο, είναι διαχρονική και αποδεικνύεται και σήμερα από το γεγονός πως ουδέποτε υιοθέτησε συνωμοσιολογικές, αντεπιστημονικές απόψεις, απόψεις «ψεκασμένων».
Επισήμανση 2η. Είναι αναμενόμενο, το φαινόμενο των φόβων, στο οποίο αναφέρεται και η ΧΣ, να εμφανίζεται σε κάθε τι πρωτόγνωρο αφού αυτό περιλαμβάνει τελείως άγνωστες πλευρές, όμως η αντιμετώπιση από μέρους της Αριστεράς πρωτόγνωρων φαινομένων δεν γίνεται με δοξασίες, αλλά με προσπάθειες εμβάθυνσης και γνώσης κάθε τέτοιου πρωτόγνωρου φαινομένου. Επομένως υιοθετεί την αντίληψη πως τον πρώτο λόγο σε παρόμοια φαινόμενα, έχει η επιστήμη. Ούτε οι κομπογιαννίτες, ούτε οι ψεκασμένοι, ούτε οι πολιτικοί αν αυτοί αντί να αξιοποιήσουν τους επιστήμονες σκέπτονται και δρουν με όρους που τους επιβάλουν διάφορα οικονομικά συμφέροντα, μπορούν να δώσουν λύση.
Θεωρώ, πως, ο λόγος που η κυβέρνηση τα πήγε καλά στην Α φάση της πανδημίας, παρά τα τεράστια ελλείμματα στο δημόσιο σύστημα υγείας για το οποίο φέρουν διαχρονικά ευθύνες τα κόμματα που κυβέρνησαν (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ), οφείλεται στο γεγονός ότι στη φάση αυτή, η κυβέρνηση , έλαβε σοβαρά υπόψη τις εισηγήσεις των ειδικών σε αντίθεση με την 2η περίοδο που επέδρασαν στις αποφάσεις οι δυνάμεις της αγοράς με αρνητικότατες συνέπειες.
Στην πρώτη περίοδο της πανδημίας και στην πρώτη γραμμή του αγώνα, μπήκαν μπροστά, ευτυχώς, οι υγειονομικοί, γι αυτό πολύ ορθά τους επαινούμε, αλλά αυτό δεν φθάνει. Αυτό που χρειάζεται είναι η ενίσχυση του δημόσιου συστήματος υγείας, για το οποίο σχετικές προτάσεις έχει κάνει η
ΟΕΝΓΕ, αλλά και άλλοι φορείς (πχ ΠΟΕΔΗΝ). Παραπέμπω σε σχετικό Link εδώ, για να μην τις επαναλάβω.
Τονίζω, όμως τη μεγάλη σημασία που έχει η επιστήμη, η ιατρική επιστήμη εν προκειμένω και το ανθρώπινο δυναμικό που το υπηρετεί. Ο σημαντικός όμως ρόλος της επιστήμης φάνηκε πιο χαρακτηριστικά από την επιτυχία να παραχθούν, σε ένα τόσο σύντομο διάστημα, αρκετά σχετικά αποτελεσματικά εμβόλια
Ο φόβος από την πανδημία δεν είναι αδικαιολόγητος. Οι πολίτες έβλεπαν την πανδημία να εξαπλώνεται από χώρα σε χώρα, από πόλη σε πόλη, τα κρούσματα να αυξάνουν, οι εισαγωγές σε εντατικές να αυξάνουν, οι θάνατοι επίσης και να συνειδητοποιούν, πως, αν οι καταστάσεις εξελιχθούν σε ανεξέλεγκτες, οι βαριά νοσούντες και οι θάνατοι θα αυξάνονται συνεχώς.
Όμως ο φόβος αν και δικαιολογημένος δεν προσφέρει καμιά διέξοδο.
Θεωρώ, ότι, όσοι δεν είμαστε ενταγμένοι στο δημόσιο σύστημα υγείας, κύριο καθήκον μας είναι να το στηρίξουμε, να στηρίξουμε όλους αυτούς που δίνουν καθημερινά μάχες στην 1η γραμμή και ακόμη να κάνουμε όσο γίνεται πιο σαφές το ρόλο της επιστήμης. Αν υιοθετείται αυτή η λογική, παράλληλα θα αμβλύνεται και ο φόβος. Όμως, κύρια, οι κυβερνήσεις μπορούν να στηρίξουν το δημόσιο σύστημα υγείας, την αποτελεσματικότητά του και επομένως το αίσθημα ασφάλειας και άμβλυνσης των φόβων.
Παραδείγματα
Θα αναφέρω δύο παραδείγματα για το ρόλο της επιστήμης, για την προσφορά της στην άμβλυνση των φόβων
Παράδειγμα 1ο οι σεισμοί. Όντως οι σεισμοί είναι ένα φαινόμενο με αρκετές πλευρές αβεβαιότητας και που ανάλογα με το μέγεθος τους μπορεί να επιφέρουν καταστροφές και θανάτους. Όμως αν τα πράγματα δεν αφεθούν στην τύχη, αλλά αντιμετωπίζονται με σχεδιασμό, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι τέτοιο ώστε ζημιές και θύματα να είναι τα ελάχιστα δυνατά. Αν δηλαδή εκσυγχρονίζονται οι αντισεισμικοί κανονισμοί, αν τα κτίρια γίνονται σύμφωνα με αυτούς τους κανονισμούς, αν οι πολίτες και οι νέοι εκπαιδεύονται συνεχώς, αν παρακολουθούνται τα κτίρια και ενισχύονται με την πάροδο του χρόνου, αν όλα τα δημόσια κτίρια ελέγχονται, αν τα παλιά και επικίνδυνα κτίρια κατεδαφίζονται, τότε, οι όποιες ζημιές και θάνατοι πολιτών από κάποιο σεισμό, θα είναι οι ελάχιστες δυνατές.
Παράδειγμα 2ο. Οι κίνδυνοι στη θάλασσα. Οι κίνδυνοι αυτοί είναι υπαρκτοί. Όμως υπάρχει η μετεωρολογική υπηρεσία. Αν οι εταιρείες, οι πλοίαρχοι , οι κάτοχοι σκαφών πριν κάθε ταξίδι παίρνουν σοβαρά υπόψη τη μετεωρολογική υπηρεσία, αν οι εταιρείες συντηρούν ορθά τα πλοία και αν μετά από κάποια χρονική περίοδο, λόγω των φθορών τους τα αποσύρουν, τα όποια ατυχήματα και ναυάγια ασφαλώς δεν θα μηδενιστούν, σίγουρα όμως θα ελαχιστοποιηθούν
Επισήμανση 3η.
Με τη πανδημία, θεωρώ, κέρδισαν οι ιδέες της Αριστεράς. Είναι λυπηρό που αυτή η νίκη γίνεται με ταυτόχρονους πολλούς θανάτους, πολλές επιπτώσεις σε ασθένειες και οικονομική ζημιά, όμως αυτή είναι μια πραγματικότητα. Ενώ από τη δεκαετία του 1980 είναι κυρίαρχες οι ιδέες του Νεοφιλελευθερισμού, της σχολής του Σικάγου, η εμπειρία της πανδημίας, πιστεύω, ταρακούνησε αρκετούς πολίτες και θεωρώ πως τους έκανε να προβληματιστούν σχετικά με το υφιστάμενο μοντέλο στην Ευρωπαϊκή ένωση, σχετικά με την αντίληψη πως όλα τα προβλήματα τα λύνει η αγορά. Πολλοί συνειδητοποίησαν τη σημασία της αλληλεγγύης σε αντίθεση με το δόγμα του ΝΦ «καθένας κι επάνω του». Τη σημασία της αλληλεγγύης ανάμεσα στα κράτη που δυστυχώς δεν επέδειξαν πολλές ισχυρές χώρες της Δύσης, ενώ την έδειξαν ιδιαίτερα χώρες όπως η Κίνα, η Αλβανία, η Κούβα, η Βενεζουέλα, χώρες που δίνουν ιδιαίτερο βάρος στο δημόσιο σύστημα υγείας. Οι περισσότερες χώρες του δυτικού κόσμου, υποβάθμισαν το κοινωνικό κράτος και αυτό όπως είδαμε είχε συνέπειες σε θύματα και σε πολύ αναπτυγμένες χώρες(πχ ΗΠΑ, Ιταλία, Ισπανία).
Δεν είναι χωρίς εξήγηση το γεγονός ότι από τις 27 χώρες της ΕΕ, οι 13χώρες (Γαλλία, Ουγγαρία, Κροατία, Σουηδία, Ρουμανία, Λουξεμβούργο, Πολωνία, Αυστρία, Ολλανδία, Πορτογαλία, Μάλτα, Ιρλανδία, και Ελλάδα) βρίσκονται στις πρώτες θέσεις, με τον χειρότερο δείκτη θανάτων ανά 1 εκατομ πληθυσμού
Προκύψαν λοιπόν αρκετά διδάγματα για τα οποία δεν μπορεί εφεξής να πει κάποιος πως δεν άκουσε και δεν αντιλήφθηκε
-Φάνηκε ξεκάθαρα η ανάγκη του παρεμβατικού και ρυθμιστικού ρόλου του δημοσίου, είδαμε την κατατρόπωση του δόγματος πως ο ιδιωτικός τομέας μπορεί να λύσει όλα τα προβλήματα. Με βάση μόνο την δική μας, την ελληνική εμπειρία ,τα θύματα θα ήταν πολύ περισσότερα αν δεν υπήρχε ο δημόσιος τομέας υγείας. Επίσης θα ήταν πολύ μεγαλύτερη η ταλαιπωρία όσων νόσησαν σοβαρά. Παρά την τόσο μεγάλη παραμέληση του δημόσιου συστήματος υγείας τις τελευταίες δεκαετίες, παρά τα προβλήματα του, το δημόσιο σύστημα υγείας ήταν αυτό που σήκωσε και αντιμετώπισε κύρια το τεράστιο πρόβλημα της πανδημίας.
Επισήμανση 4η. Θεωρώ πως αποκαλύφθηκε στην πλειοψηφία το λαού, τουλάχιστον όσων είδαν με νηφαλιότητα τις εξελίξεις και τα δεδομένα, η γελοιοποίηση των αντιεπιστημονικών απόψεων που πρόβαλαν την αντίληψη πως κορονοϊός δεν υφίσταται. Μου θύμισαν τη γιαγιά μου που δεν πίστεψε ποτέ πως πήγε άνθρωπος στο φεγγάρι
Επισήμανση 5η.
Η επισήμανση που κάνει η Χριστίνα για τα θέματα ψυχολογικής στήριξης εκτιμώ πως είναι πολύ σημαντική. Δεν νοιώθω ειδήμων να καταθέσω συγκεκριμένες σκέψεις, όμως θεωρώ πως ο φόβος του θανάτου σχετίζεται με την υποτίμηση των δυνατοτήτων αντίδρασης σε τέτοια φαινόμενα όπως της πανδημίας. Η θέση που θέλω να τονίσω, είναι πως τα φαινόμενα φόβου αμβλύνονται με την ανάπτυξη της επιστήμης σε όλους τους τομείς, με τη σιγουριά που προσφέρουν οι κατακτήσεις της επιστήμης. Επίσης, να τονίσω εδώ, πως αν εκτός της επιστημονικής προόδου, προωθείται και η κοινωνικοποίηση, τότε το αποτέλεσμα θα είναι ακόμη πιο αξιόλογο και αποτελεσματικό .Αυτό που ακούγεται, συχνά τον τελευταίο καιρό, «κανείς μόνος», θεωρώ πως είναι ένα πολύ ισχυρό φάρμακο και αυτό που πρέπει και μεις να πράττουμε με το περιβάλλον μας αν υπάρχουν άνθρωποι που ζουν μοναχικά. Η παρέα και συντροφιά είναι ισχυρό φάρμακο.
Συμπέρασμα. Είναι αναμενόμενος ο φόβος απέναντι σε κάθε φαινόμενο που σχετίζεται με αστάθμητους παράγοντες. Όμως η επιστήμη μας οπλίζει και μπορεί να μας οπλίζει συνεχώς με λύσεις και μέτρα αντιμετώπισης,
Άρα απέναντι στον κάθε φόβο που συχνά δεν είναι αδικαιολόγητος, η άμυνά μας είναι οι κατακτήσεις της επιστήμης και η συνεχής εξειδίκευση των ειδικών ώστε να μπορούν να αντιμετωπίζουν έκτακτες καταστάσεις . Επίσης η επιδίωξη της παρέας και συντροφιάς.
Πανδημίες, σεισμοί, ακραία καιρικά φαινόμενα δεν θα πάψουν να υπάρχουν Αυτό λοιπόν που απαιτείται δεν είναι οι εκκλήσεις προς τον «Κύριο», αλλά σχέδιο, απαιτούνται υποδομές, μηχανισμοί αντιμετώπισης και πάνω από όλα η κινητοποίηση των πιο ειδικών και ειδημόνων, μακριά από λογικές «ημετέρων»
Απαιτούνται μέτρα. Για την κάθε πανδημία, τέτοιο μέτρο είναι το ισχυρό δημόσιο σύστημα υγείας, γενναία χρηματοδότηση με εξειδικευμένο προσωπικό, γιατρούς και νοσηλευτές
Βέβαια τέτοια μέτρα και τέτοια αντιμετώπιση δεν συνάδουν με το ΝΦ και τον καπιταλισμό. Οι καπιταλιστές, αυτό που θέλουν, όταν ξοδεύουν χρήματα είναι η επιστροφή τους και η απόδοση να έρθει σε σύντομο διάστημα και να είναι μεγάλη. Δεν θα δώσουν ποτέ χρήματα για δομές που δεν θα τους αποδώσουν άμεσα κέρδη, δεν θα δώσουν χρήματα για αντισεισμική θωράκιση, για έλεγχο των κτιρίων για κατεδάφιση των επικίνδυνων κτιρίων
Δυστυχώς με ένα μεγάλο τίμημα σε νοσούντες και σε ζωές, η Αριστερά βγαίνει δικαιωμένη από αυτή την πανδημία. Αυτό είναι ένα μεγάλο όπλο μας για πέρασμα σε ιδεολογική αντεπίθεση απέναντι στο Κεφάλαιο, στο ΝΦ που ένα Θεό μόνο ξέρει, το κέρδος
Απέναντι στη ζούγκλα των αγορών, στη φιλοσοφία του ανταγωνισμού , «η ζωή μου ο θάνατός σου», αποτελεί αναγκαιότητα μια άλλη, ανθρώπινη κοινωνία της αλληλεγγύης, της ευημερίας όλων, κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση. Η επιστήμη μας με την τεράστια αύξηση της παραγωγικότητας των τελευταίων δεκαετιών που έχει επιτύχει, δίνει τη δυνατότητα να ζήσει καλύτερα όλος ο πληθυσμός της γης. Κάποιοι ασφαλώς βάζουν εμπόδιο σε αυτό. Ερώτημα. Θα διαφεντεύουν μόνιμα αυτοί που βάζουν τα κέρδη πάνω από τη ζωή, η θα έρθει η στιγμή που οι λαοί θα πάρουν τις τύχες στα χέρια τους;
