Εισήγηση της Αναστασίας Σταυροπούλου, μέλους της Π.Γ. της Λαϊκής Ενότητας – Ανυπότακτη Αριστερά στην εκδήλωση:
«80 χρόνια από το Δεκέμβρη του 1944. Η μάχη της Αθήνας και η παρακαταθήκη της στο σήμερα»
«Όταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας, διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα»
Αυτή η Δήλωση, γραμμένη πάνω στο ματωμένο πανό που κρατούσαν οι μαυροφορεμένες κοπέλες μπροστά στον Άγνωστο Στρατιώτη στις 4 του Δεκέμβρη 1944, μετά την κηδεία των θυμάτων της παλλαϊκής διαδήλωσης στις 3 του Δεκέμβρη, είναι η καρδιά της Μάχης της Αθήνας, της επανάστασης του Δεκέμβρη 1944.
Η σημερινή εκδήλωση δεν είναι μόνο για να θυμηθούμε και να τιμήσουμε αυτή τη μεγάλη στιγμή στην ιστορία της ταξικής πάλης στην Ελλάδα. Είναι μια συζήτηση αναγκαία, που πρέπει να πλατύνει, για να αντιμετωπίσει το μεγάλο αναθεωρητικό κύμα που έχει επιστρατευτεί για να θάψει, να συκοφαντήσει και να σπιλώσει την ιστορία των αγώνων του λαού.
Η πιο μεγάλη από αυτές τις ιστορίες, η πιο βαθιά, αυτή που έδωσε και ακόμη δίνει προοπτική, ελπίδα, αγωνιστική διέξοδο, αυτή που ακόμη δίνει προσανατολισμό και όραμα, είναι η λαϊκή εποποιία της Αντίστασης, το ΕΑΜ, ο ΕΛΑΣ, η ΕΠΟΝ, αυτή η κοσμογονία που κορυφώθηκε το Δεκέμβρη του 1944. 33 μέρες ένοπλης πάλης του λαού, απέναντι σε έναν πανίσχυρο αντίπαλο για τη λαοκρατία, για την ανεξαρτησία, για τη δημοκρατία.
Στη σύγχρονη ιστοριογραφία και πολιτικολογία υπάρχουν συντεταγμένα κέντρα, πρόσωπα, οργανισμοί, που έχουν βάλει στο στόχαστρο το Δεκέμβρη και μαζί όλο το ΕΑΜικό κίνημα, του οποίου η μάχη της Αθήνας αποτελεί κορυφαία στιγμή. Αυτή η επιχείρηση διαστρέβλωσης της ιστορίας αυτού του τόπου, που έχει επικρατήσει να λέγεται «αναθεωρητική», στην πραγματικότητα είναι μια επίθεση στην ιστορία του λαού και τις μεγάλες στιγμές που η εργατική τάξη, ο λαϊκός κόσμος, η φτωχολογιά, η προσφυγιά, η μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία, ύψωσε το ανάστημά της και έκανε το μεγάλο βήμα για να σπάσει τις αλυσίδες της.
Αλλά, είναι επίσης και μια ντροπιαστική και επικίνδυνη προπαγάνδα ξεπλύματος της ιστορίας και των πρακτικών του ελληνικού δοσιλογισμού και του ρόλου που έπαιξε ο ιμπεριαλισμός στην Ελλάδα. Αυτό το δίδυμο, «εθνικοφροσύνη» και ιμπεριαλισμός, ήταν η μήτρα του φασισμού, των μέτρων εκτάκτου ανάγκης που κυβέρνησαν για δεκαετίες αυτόν τον τόπο, της χούντας, της τραγωδίας της Κύπρου, όλων των μεγάλων τραγωδιών που έζησε ο ελληνικός λαός στην πολύπαθη ιστορία του.
Ας δούμε τι λέει αυτή η νέα αφήγηση για τα Δεκεμβριανά: Ότι τα Δεκεμβριανά ήταν -λέει- ένα οργανωμένο πραξικόπημα του ΚΚΕ για να καταλάβει με την ένοπλη βία την εξουσία, εκεί που η Ελλάδα όδευε προς την εθνική ενότητα, την ειρήνευση και την κοινή προσπάθεια για την παραγωγική και κοινωνική ανασυγκρότηση.
Το ΕΑΜ δεν είχε καμία ανάγκη, ούτε πρόθεση να κάνει πραξικόπημα. Αυτοί που χρειάζονταν να αιματοκυλήσουν τον ελληνικό λαό, να βγάλουν από τις φυλακές τα κατακάθια της κοινωνίας, τους συνεργάτες και τους δοσιλόγους, να στηριχτούν στα τανκς και τα αεροπλάνα της Μεγάλης Βρετανίας και την ξένη επέμβαση, ήταν ο αστικός κόσμος, ηθικά και πολιτικά απαξιωμένος, ανύπαρκτος τις στιγμές της μεγάλης περιπέτειας της κατοχής.
Αναγκαίο στοιχείο για να καταλάβει κανείς τί έγινε στα Δεκεμβριανά, το πως φτάσαμε στη σύγκρουση και για ποιους λόγους, είναι να καταλάβει τον πραγματικό συσχετισμό της δύναμης τη στιγμή που εξετάζουμε, τη στιγμή της απελευθέρωσης. Το ΕΑΜ το 1944 ήταν πολιτικά, κοινωνικά και στρατιωτικά κυρίαρχο στον ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό.
Το ΕΑΜ κέρδισε την ηγεμονία μέσα από τους πρωτοπόρους και ηρωικούς αγώνες του. Πρώτα και κύρια για την οργάνωση και επιβίωση του ελληνικού λαού μέσα στα χρόνια της κατοχής και της πείνας. Όταν ο αστικός κόσμος, είτε εγκατέλειπε τη χώρα και το λαό στους κατακτητές, το λιμό και την παραγωγική καταστροφή, παριστάνοντας την κυβέρνηση ανδρεικέλων από το Λονδίνο και το Κάιρο, είτε συνεργάζεται άμεσα με τους κατακτητές στήνοντας κυβερνήσεις συνεργασίας για την διευκόλυνση της κατοχικής υποδούλωσης, ένα μικρό κόμμα, παράνομο από το μεσοπόλεμο με τα ιδιώνυμα και τη μεταξική δικτατορία, με όσα λίγα στελέχη του είχαν μείνει έξω από τις φυλακές και τις εξορίες, με την ηγεσία φυλακισμένη, οργάνωσε έναν αξιοθαύμαστο αντιστασιακό μηχανισμό, που ενσωμάτωσε όλες τις ζωντανές και δημιουργικές δυνάμεις της ελληνικής κοινωνίας. Οργάνωσε τα συσσίτια, σαμπόταρε το κατοχικό κράτος, διεκδίκησε ψωμί, επιβίωση, ζωή για το λαό, οργάνωσε τους εργαζόμενους μέσα από το Εργατικό ΕΑΜ, αλλά και όλους τους κλάδους, από τους τεχνίτες, τους μαθητές, του φοιτητές, μέχρι τους καλλιτέχνες για τις υπηρεσίες της εθνικής αντίστασης.
Η εμβέλεια του ΕΑΜ δεν είναι προφανής μόνο από τα μέλη του, που έφτασαν το 1,5 εκατομμύριο στην απελευθέρωση, αλλά και από τις κατακτήσεις του. Όπως με τις μεγάλες διαδηλώσεις του 43’ ενάντια στην πολιτική επιστράτευση Ελλήνων εργατών για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης της ναζιστικής Γερμανίας, με κορυφαία την 5η Μάρτη 1943. Η μόνη περίπτωση σε όλη την Ευρώπη που ακυρώθηκε το μέτρο της πολιτικής επιστράτευσης. Το ΕΑΜ μας έσωσε από την πείνα, λοιπόν. Δεν ήταν μόνο το θάρρος και ο πραγματικός πατριωτισμός, ήταν που το ΕΑΜ μέτραγε νίκες για το λαό, νίκες που μεγάλωναν μέρα με τη μέρα την πολιτική και ιδεολογική του ηγεμονία.
Ο λαϊκός στρατός, ο ΕΛΑΣ, ασύγκριτος σε μέγεθος και επιτυχίες σε σχέση με τις υποτυπώδεις προσπάθειες του αστικού κόσμου να αναπτύξει παρουσία στην αντίσταση με χρήματα των Βρετανών, προκειμένου να μην μονοπωληθεί ο εθνικός χώρος από τη δράση του ΕΛΑΣ, απελευθέρωνε τώρα και τα τελευταία μέρη της Ελλάδας και έδιωχνε τους Γερμανούς, σώζοντας με μάχες τον παραγωγικό ιστό της χώρας που κατέστρεφαν πίσω τους φεύγοντας οι κατακτητές. Στην ελληνική ύπαιθρο ο ΕΛΑΣ είχε την απόλυτη κυριαρχία, αφού ήδη από τα χρόνια της κατοχής είχε καταφέρει τέτοιες επιτυχίες, ώστε έχοντας απελευθερώσει μια τεράστια έκταση της υπαίθρου, που την είχε καταστήσει εκτός της εμβέλειας του κατοχικού μηχανισμού, μπόρεσαν μέσα σε συνθήκες κατοχής να εφαρμοστούν οι μηχανισμοί λαϊκής αυτοδιοίκησης.
Το ΕΑΜ ήδη πριν την απελευθέρωση είχε θέσει σε λειτουργία πολιτικούς μηχανισμούς μιας νέας κρατικής εξουσίας, της λαοκρατικής εξουσίας, με τη λαϊκή αυτοδιοίκηση στην Ελεύθερη Ελλάδα και την κορυφαία πράξη της συγκρότησης της κυβέρνησης του Βουνού, της ΠΕΕΑ. Η δυαδική εξουσία ήταν πραγματικότητα, όταν την ίδια ώρα μέχρι και στον εξόριστο στρατό στη Μέση Ανατολή, οι στρατιώτες με τις αντιφασιστικές οργανώσεις τους διεκδίκησαν την ένωση με το ΕΑΜ- ΕΛΑΣ και την κυβέρνηση του λαού της ΠΕΕΑ, μέχρι να κατασταλούν και να εκκαθαριστεί βίαια από τα εαμικά στοιχεία ο στρατός της Μ. Ανατολής.
Αυτή είναι η πραγματικότητα στην ελληνική κοινωνία του 1944, που δεν αναιρείται από τις ανεπίτρεπτες υποχωρήσεις που, υπό το κράτος εκβιασμών και ίσως και αυταπατών, γίνονται στο Λίβανο και στην Καζέρτα. Αυτό που τελικά καθορίζει τα πράγματα φτάνοντας στην απελευθέρωση είναι ότι έγινε αντιληπτό από τον αντίπαλο, τους Άγγλους και τον προπολεμικό αστικό κόσμο που πασχίζει να παλινορθωθεί, τι ήταν αυτό το νέο που κόμισε το εθνικοαπελευθερωτικό, επαναστατικό κίνημα του ΕΑΜ- ΕΛΑΣ: Μια νέα κοινωνία, με το λαό, τη λαϊκή πλειοψηφία να διψούν, να είναι αποφασισμένοι να γίνουν πρωταγωνιστές.
Μπορεί, υπό το κράτος του σεβασμού της συνθήκης της Καζέρτας, ο ΕΛΑΣ να μένει έξω από την Αθήνα στην απελευθέρωση, όμως ο λαός δεν μένει απέξω. Το ΕΑΜ ήταν μια τεράστια κοινωνική συμμαχία των από κάτω που κατακλύζει την πρωτεύουσα. Εργάτες, ο κόσμος τη προσφυγιάς από τις αποκλεισμένες, σαν σε άλλο κόσμο, φτωχογειτονιές και τις συνοικίες της Αθήνας και του Πειραιά. Το ΕΑΜ φέρνει τα πάνω κάτω, βγάζοντας το λαό στο προσκήνιο, τους ξυπόλυτους, τους φτωχούς, μετά από τόσα χρόνια απαγορεύσεων, δικτατορίας και μετά κατοχής. Παράλληλα, ανέδειξε νέα υποκείμενα, μέσα από την εμπειρία της αντίστασης, τις γυναίκες, που πρωτοστατούσαν στον αντιστασιακό αγώνα σπάζοντας τους παραδοσιακούς ρόλους, τη νεολαία, που ενηλικιώθηκε απότομα μέσα στην κατοχή και στρατεύτηκε μαζικά στις εαμικές οργανώσεις για μια άλλη πορεία της χώρας μετά τον πόλεμο.
Έμπειρα το ΚΚΕ και το ΕΑΜ από τις διαδηλώσεις μέσα στην κατοχή, οργανώνουν τη λαϊκή παρουσία σε όλη την περίοδο της απελευθέρωσης που χαρακτηρίζεται από μια ξαφνική αίσθηση ελευθερίας, ευφορίας και διεκδίκησης για ψωμί, για τιμωρία των δοσιλόγων, για λαοκρατία, με τεράστιες καθημερινές διαδηλώσεις που συχνά χτυπιούνται από τα δοσιλογικά στοιχεία και τους Χίτες που βρίσκονταν σε διάφορα κτίρια και ξενοδοχεία της Αθήνας, δήθεν περιμένοντας την κρίση της δικαιοσύνης για την τύχη τους. Τίποτε το ίδιο από εδώ και μπρος.
Αυτή η κοινωνία, αυτό το υπαρκτό επαναστατικό κίνημα, ήξεραν καλά οι Άγγλοι και τα ντόπια ανδρείκελα ότι δεν μπορούσε να «ενσωματωθεί» και να διαλυθεί ησύχως. Ο μόνος τρόπος θα ήταν η βίαιη καταστολή του εαμικού κινήματος και του λαϊκού στρατού του ΕΛΑΣ προκειμένου να κατασταλεί η προοπτική του λαού για εξουσία, δημοκρατία, ανεξαρτησία. Τέτοια ήταν η τομή του ΕΑΜ, που ούτε οι Άγγλοι μπορούσαν να αλωνίζουν όπως επιθυμούσαν πλέον στην Ελλάδα του ΕΑΜ, για να την κάνουν μια απέραντη αεροπορική και ναυτική βάση για τις αποικίες τους, ούτε ο αντιδραστικός αστικός κόσμος μπορούσε να παλινορθωθεί στον Ελλαδικό χώρο, χωρίς την καταστολή και τον αποκεφαλισμό του λαϊκού εαμικού κινήματος.
Και αυτή είναι η πραγματική αιτία του Δεκέμβρη, η βίαιη επιβολή της αντίδρασης και του ιμπεριαλισμού ενάντια στη θέληση της πλειοψηφίας του Ελληνικού λαού. Ένα πραγματικό, δηλαδή, πραξικόπημα.
Δεν είναι τυχαίο ότι η πολιτική κρίση των Δεκεμβριανών ξέσπασε με την διαταγή του Σκόμπι για τη διάλυση του ΕΛΑΣ. Ο λαϊκός στρατός ήταν η εγγύηση της περιφρούρησης του λαϊκού κινήματος. Είχε αγωνιστεί και είχε απελευθερώσει την Ελλάδα. Η κατάσταση του αστικού πολιτικού προσωπικού, ακόμη και μετά την εκκαθάριση του στρατού της Μ. Ανατολής από τα προοδευτικά εαμικά στοιχεία, ήταν απελπιστική μπροστά στη δύναμη και τη μαζική συμμετοχή του λαού στον ΕΛΑΣ.
Τον Σεπτέμβρη του 1944 κι ενώ ο ΕΛΑΣ με σκληρές μάχες συνεχίζει να απελευθερώνει τη χώρα, ο Παπανδρέου στέλνει τηλεγράφημα στο Λονδίνο δηλώνοντας την απελπιστική εξάρτησή του από τη βρετανική κυβέρνηση απέναντι στην κυριαρχία του ΕΑΜ: «… ευρίσκομαι εδώ με εσταυρωμένας τα χείρας. Μου είναι ακατανόητος η πλήρης εγκατάλειψις. Το ΕΑΜ καταλαμβάνει βαθμιαίως άπασαν εκκενουμένην Ελλάδαν. Μόνο η Βρετανική Κυβέρνησις και ιδίως Πρωθυπουργός Τσώρτσιλ δύναται να μεταβάλει την κατάστασιν».
Ο ίδιος ο Τσώρτσιλ με αφοπλιστική ειλικρίνεια αποτυπώνει ποια είναι η σχέση της Αγγλίας με την κυβέρνηση Παπανδρέου: Απευθύνεται στους Βρετανούς στρατιώτες και τους δίνει εντολή να φέρονται στην Ελλάδα «σα στρατός κατοχής».
Δύο τρόποι υπήρχαν για να αντιμετωπιστεί η κυριαρχία του ΕΑΜ: Η ξένη επέμβαση μιας παγκόσμιας ιμπεριαλιστικής αποικιοκρατικής δύναμης και ο εξοπλισμός για να ριχτούν στη μάχη κατά του ΕΑΜ οι χιλιάδες ταγματασφαλίτες και εγκληματίες της Ειδικής και των δοσιλογικών οργανώσεων που περίμεναν να δικαστούν για προδοσία και συνεργασία με τον κατακτητή. Και τους δύο αυτούς τρόπους χρησιμοποίησε η νικήτρια πλευρά για να αντιμετωπίσει το λαϊκό κίνημα το Δεκέμβρη του 1944.
Το ΕΑΜ επιδιώκει πολιτική λύση, συνεχίζοντας στο απατηλό όπως αποδείχθηκε πνεύμα της πρόταξης του κοινού συμμαχικού συμφέροντος. Συνεχίζοντας να σέβεται τη συμφωνία της Καζέρτας, για να μην προκαλέσει τη βρετανική άμεση εμπλοκή, κρατάει τις βασικές και πιο αξιόμαχες δυνάμεις του ΕΛΑΣ εκτός Αθήνας, και οργανώνει τη διαδήλωση στις 3 του Δεκέμβρη (και ύστερα απεργία στις 4) μετά την παραίτηση των εαμικών υπουργών λόγω του τελεσιγράφου Σκόμπι, με σκοπό να αναδείξει την πολιτική υπεροχή, ότι καμία κυβέρνηση δεν είναι αντιπροσωπευτική χωρίς το ΕΑΜ.
Και αν φάνηκε αυτό από τη λαϊκή συμμετοχή! Εκατοντάδες χιλιάδες λαού, η μεγαλύτερη διαδήλωση στην ιστορία της Αθήνας ενάντια στον αφοπλισμό και την καταστολή του λαϊκού κινήματος. Αλλά η κυβέρνηση και οι Άγγλοι είχαν αποφασίσει από την αρχή να χτυπήσουν τη διαδήλωση του άοπλου πλήθους, με το νεύμα του Άγγελου Έβερτ, με το μαντήλι από το μπαλκόνι απέναντι στο Σύνταγμα. Αλλά και την επόμενη που η κηδεία των νεκρών στη Μητρόπολη μετατρέπεται σε διαδήλωση Χίτες χτυπάνε τον κόσμο στους δρόμους. Τα Δεκεμβριανά έχουν ξεκινήσει.
Είναι βέβαιο, ότι εάν δεν είχαν εμπλακεί ο Άγγλοι με την ασύγκριτη υπεροπλία, ο ΕΛΑΣ θα είχε επικρατήσει, όπως δείχνουν οι αρχικές επιτυχίες τις πρώτες μέρες του Δεκέμβρη που η βασική δράση του ΕΛΑΣ είναι η αντιμετώπιση των δοσιλόγων και η κατάληψη αστυνομικών τμημάτων, τα οποία πέφτουν με ευκολία, και συχνά χωρίς μάχη. Η εμπλοκή των Άγγλων οδηγεί σε μια άνιση μάχη και την υποχώρηση μετά από 33 μέρες ηρωικού αγώνα με απαρχαιωμένο εξοπλισμό, χωρίς τις βασικές δυνάμεις του ΕΛΑΣ. Ο αγώνας αυτός βασίστηκε στη ηρωική αυτοθυσία και την καταπληκτική προσφορά, τη θέληση του λαού, που δημιούργησε ένα πρωτοφανές δίκτυο υποστήριξης του ΕΛΑΣ και της μάχης στις συνοικίες, και τη διαρκή ανανέωση των μαχητών του ΕΛΑΣ.
Αλλά ακόμη και υπό αυτές τις συνθήκες και το συσχετισμό, ο ΕΛΑΣ φόβισε σε αρκετές στιγμές για πιθανή επικράτηση και είχε πολλές επιτυχίες στο πεδίο της μάχης, έχοντας για αρκετές ημέρες περιορίσει τις δυνάμεις Βρετανίας- κυβερνητικών και δοσιλόγων σε μια μικρή περιοχή στο κέντρο της Αθήνας, τη «Σκομπία» όπως περιπαικτικά ονομαζόταν το Κολωνάκι.
Μετά την υποχώρηση ξεκινά μια ανελέητη καταδίωξη των λαϊκών αγωνιστών και η περίοδος της λευκής τρομοκρατίας που εγκαινιάζει η συμφωνία της Βάρκιζας. Η συμφωνία αυτή στην οποία προσχώρησε η ηγεσία του ΚΚΕ και του ΕΑΜ αποτέλεσε ένα μεγάλο λάθος που εγκλώβισε και αφόπλισε το κίνημα μπροστά στην αντίδραση, προϊόν των αντιφάσεων, αλλά και μεγάλων διλημμάτων που αντιμετωπίζουν με κάποια τραγικότητα τα πρόσωπα που καλούνται να πάρουν τις αποφάσεις, και των αυταπατών που χαρακτηρίζουν την αντίληψη της πολιτική ηγεσίας. Το κύριο λάθος ήταν σφάλμα εκτίμησης, δηλαδή το γεγονός ότι εξέλαβε την ήττα ως συντριπτική, ενώ την ίδια στιγμή διατηρούσε ακέραιο τον έλεγχο στην ελληνική ύπαιθρο πλην της πρωτεύουσας. Δολοφονίες και εκτελέσεις, δίκες και σκευωρίες σε βάρος των αντιστασιακών, την ίδια ώρα που οι δοσίλογοι αντί να δικαστούν, όπως στην υπόλοιπη Ευρώπη στελεχώνουν τον κρατικό μηχανισμό στα υψηλότερα πόστα.
Αλλά ακόμη και σε αυτές τις συνθήκες δεν έγινε δυνατό να σβήσει το ζωντανό λαϊκό κίνημα που παραμένει ενεργός παράγοντας απονομιμοποίησης των αντιδραστικών κυβερνήσεων, της μοναρχίας που επιβάλλεται, του ιμπεριαλισμού. Ανασυγκροτείται και επαναστατεί ενάντια στη νέα τυραννία με το Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας και το δεύτερο αντάρτικο. Μόνο όταν σίγησαν οι κάννες του ΔΣΑ στις βουνοπλαγιές του Γράμμου, με τ’ αμερικάνικα όπλα αυτή τη φορά, κατάφερε ο ελληνικός αστισμός να ξεπεράσει το φόβο της ανατροπής του. Τέτοια ήταν η επαναστατική τομή που γέννησε το ΕΑΜ.
Η επικράτηση της συγκεκριμένης πλευράς το Δεκέμβρη του 1944 είχε συγκεκριμένα αποτελέσματα, που καθόριζαν την τύχη της Ελλάδας για δεκαετίες.
- Σήμανε την αρχή μιας περιόδου που κράτησε μέχρι τη Μεταπολίτευση τριάντα χρόνια μετά, που ο λαός υπέφερε υπό το καθεστώς διαρκών απαγορεύσεων, φυλακών, εκτελέσεων, στα ξερονήσια, που έζησε βαρύ το γύψο της δικτατορίας.
- Είναι τα θεμέλια του κράτους των εθνικοφρόνων, του κράτους δηλαδή που συγκροτήθηκε από τους συνεργάτες των κατακτητών και τον ξένο παράγοντα, για να υπηρετεί αυτόν, καταληστεύοντας το λαό, με παντιέρα την αντικομμουνιστική σταυροφορία.
- Είναι τα θεμέλια της πρόσδεσης της Ελλάδας στον αγγλικό κι ύστερα, με την παράδοση-παραλαβή, στον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό, που σήμανε περιπέτειες για το λαό, στραγγαλισμό της δημοκρατίας για τις ψυχροπολεμικές ανάγκες των ΗΠΑ, όπως με την εκτέλεση του Μπελογιάννη και των συντρόφων του, και τραγωδίες όπως η χούντα και όπως η Κύπρος.
Αλλά εμείς, κρατάμε το Δεκέμβρη στην καρδιά και το νου μας. Πολύτιμη παρακαταθήκη για να ξέρουμε που πατάμε στην ιστορία, με ποιον είμαστε, και που πάμε.
Η μεγαλύτερη και πιο συγκλονιστική εμφάνιση του λαϊκού παράγοντα στο πολιτικό προσκήνιο, για να γίνει δημιουργός και πλάστης της τύχης του, αυτός ήταν ο κόκκινος Δεκέμβρης του 1944.
Πολλά μπορούν να ειπωθούν, όπως και πρέπει, για το γιατί χάσαμε, τι λάθη έγιναν, τις ανεπίτρεπτες υποχωρήσεις του κινήματος. Μα πρώτα από όλα να κοιτάξουμε τι έγινε, πως φτάσαμε στην Ελλάδα στα πρόθυρα μιας λαϊκής επανάστασης. Με οδηγό το ΕΑΜ, τον εθνικό απελευθερωτικό αγώνα, τον αγώνα για το ψωμί, με τη γραμμή του ενιαίου μετώπου που ανοίγει στο λαό και δεν τον καθοδηγεί δήθεν από μακριά, με υπερεπαναστατικές νουθεσίες, με την ακούραστη πρωτοβουλία και αυτοθυσία αμέτρητων κομμουνιστών, λαϊκών αγωνιστών, αντιστασιακών, δημοκρατών. Εμείς δεν θα πετάξουμε αυτή την παρακαταθήκη για να αποτάξουμε τα λάθη και τις αποτυχίες.
Μια χούφτα κομμουνιστών από ένα κόμμα στα όρια της διάλυσης μετά την αιματηρή δικτατορία, το Μανιαδάκη, τη μεταπολεμική κρίση, με την ηγεσία στις φυλακές και τις εξορίες, έφτασε το Δεκέμβρη του 1944 να διεκδικεί να γίνει ο απόλυτος ρυθμιστής, με τη λαογέννητη επανάσταση του ΕΑΜ.
Στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα, η αναφορά στην παρακαταθήκη της Αντίστασης, του ΕΑΜ και του Δεκέμβρη είναι ένας πολύτιμος οδηγός. Προφανώς δεν μπορούν να γίνουν αναλογίες, άλλες καταστάσεις, άλλος κόσμος, άλλες προκλήσεις. Όμως και άλλες φορές έχει βρεθεί ο λαός αντιμέτωπος με κοσμογονικά διλήμματα. Τις αλυσίδες ή τα όπλα. Η απάντηση πάντα θα είναι η εισβολή του λαού στο προσκήνιο, να είναι ο λαός πρωταγωνιστής.
Όπως ήταν στα Ιουλιανά που πλημμύρισε τους δρόμους και κατήγγειλε το σχέδιο εκτροπής, ο οργανωμένος λαός, ο μόνος παράγοντας που απέτρεψε τη μετεμφυλιακή περίοδο την υλοποίηση του πραξικοπήματος για το οποίο όλοι συζητούσαν και όλοι ήξεραν, και πρώτοι οι αμερικάνοι.
Ο οργανωμένος λαός είναι που έκανε το Πολυτεχνείο και ξήλωσε τη δικτατορία, γεννώντας τη Μεταπολίτευση των κατακτήσεων των δημοκρατικών ελευθεριών, που βγήκε η κοινωνία από τα πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων και το γύψο της εθνικοφροσύνης.
Ο οργανωμένος λαός ήταν και όταν πάλευε με τέρατα, τον ιμπεριαλισμό, και τα ντόπια ανδρείκελα όταν κλήθηκε με τα μνημόνια να υποθηκεύσει το μέλλον των παιδιών του, τη γη, τα βουνά, τις υποδομές, τα νερά του τόπου μας.
Ο λαός είπε και πάλι το μεγάλο ΟΧΙ στο δημοψήφισμα του 2015, στα τελεσίγραφα των δανειστών και των πλουτοκρατών, σε ένα μεγάλο βήμα ανεξαρτησίας και ελευθερίας απέναντι στον εκβιασμό, την τρομοκρατία και την ξένη επέμβαση.
Και έχει τόσο ενδιαφέρον που το ίδιο δίλλημα που μας βομβάρδιζαν οι ειδήσεις και τα μεσημεριανάδικα την εβδομάδα του δημοψηφίσματος, είναι το ίδιο με το δίλημμα που έθεσε ο Σκόμπι για να διαλυθεί ο ΕΛΑΣ, οδηγώντας στα Δεκεμβριανά: «αν αυτό δεν γίνει, ο λαός θα πεινάσει». Πάντα οι ισχυροί θέλουν να εξαρτούν την ζωή μας από την εξουσία τους.
Το εαμικό κίνημα και το ανάστημα που ύψωσε ο λαός το Δεκέμβρη στα τανκς και τα αεροπλάνα των Βρετανών έχουν αφήσει ένα γερό αποτύπωμα στους αντιιμπεριαλιστικούς αγώνες του λαού μας, που βρίσκεται δεκαετίες τώρα στη σωστή πλευρά της ιστορίας, γιατί έχει βασανιστεί από τις ξένες επεμβάσεις, βρίσκεται στην πλευρά της ειρήνης, απέναντι στο σφαγείο και τους πολέμους που διεξάγει το ΝΑΤΟ όπως σήμερα στην Ουκρανία, ακόμη και όταν τμήματα της αριστεράς έχουν επαμφοτερίζουσα στάση για το ποιος πραγματικά ευθύνεται για την πυροδότηση πολέμων. Ο λαός έχει κριτήριο για το ποιος ευθύνεται. Κι έτσι και σήμερα, βρίσκεται και πάλι στη σωστή πλευρά, στο πλευρό της Παλαιστίνης.
Εμείς κρατάμε στην καρδιά μας το Δεκέμβρη. Μια ζεστή φωτίτσα, για να ξέρουμε μέσα μας, ότι δεν είναι αδύνατο να σπάσουμε τις αλυσίδες μας. Ότι σε μια από αυτές τις εμφανίσεις του λαού στο προσκήνιο, κάποια μέρα μπορεί και να κερδίσουμε και να γίνει ο λαός αφέντης στον τόπο του.
Και σε όσους επιχειρούν να σπιλώσουν τον αγώνα του λαού το Δεκέμβρη, αναβαπτίζοντας τους δοσιλόγους για πατριώτες και τους αγωνιστές για εγκληματίες, τους παραπέμπουμε στην επιθυμία του Μίκη Θεοδωράκη που ένα πράγμα θέλησε να γράφεται στο μνήμα του: ΠΟΛΕΜΗΣΕ ΤΟ ΔΕΚΕΜΒΡΗ!
