- Γιατί η Δεξιά κερδίζει έδαφος σε ολόκληρητην Καπιταλιστική Μητρόπολη.
Αγαπητοί σύντροφοι, πριν αποφασίσουμε το εάν η δική μας Αριστερά θέλει επαναθεμελίωση ή πριν ορίσουμε την Αριστερά του 21ου αιώνα, θεωρώ σημαντικό να γίνει μια, έστω στοιχειώδης, προσπάθεια ανάλυσης των αιτιών που η Δεξιά, στις οποιεσδήποτε μορφές της, κερδίζει έδαφος και η Αντικαπιταλιστική Ριζοσπαστική Αριστερά συρρικνώνεται. Η ανάλυση αυτή θα αποτελέσει τον οδηγό των ιδεολογικών και πολιτικών αλλαγών που απαιτούνται, αλλά και της αναδιάταξης των τακτικών στόχων μας.
Αξίζει να ξεκινήσουμε με μία κοινή διαπίστωση. Οι πολιτικές προτιμήσεις των λαών στις Αστικές Δημοκρατίες ακολουθούν την κίνηση ενός εκκρεμούς, που μετακινείται από τα δεξιά στα αριστερά και πίσω (Γνωστή έκφραση του Ανδρέα Παπανδρέου). Βέβαια, η κίνηση αυτή οφείλεται, κατά τη γνώμη μου, στην συντηρητική μετάλλαξη, στην γραφειοκρατικοποίηση και στην παρακμή αριστερών σχηματισμών, κομμάτων και ηγεσιών. Όμως, από την δεκαετία του 70 διαπιστώνεται μία συνολική μετακίνηση του εκκρεμούς προς τα δεξιά και τα ακροδεξιά. Δύο, θεωρώ, είναι οι βασικοί λόγοι:
- Η κατάρρευση του 2ου παγκόσμιου πόλου, του «Υπαρκτού Σοσιαλισμού» ο οποίος, παρ’όλα τα προβλήματά του, έδινε άλλον αέρα στην πολιτική και τα ιδεολογήματα της παγκόσμιας Αριστεράς, άλλες ελπίδες για θετική έκβαση νικηφόρων εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων και των κοινωνικών αγώνων, ιδιαίτερα μετά την εμπλοκή και την ντροπιαστική και καθολική ήττα των ΗΠΑ στο Βιετνάμ.
- Η επαναφορά του νεοφιλελεύθερου υποδείγματος στην οικονομία (να μην ξεχνούμε πως η οικονομία του «Laissez faire» και του «Laissez faire – laissez passer» εμφανίστηκε ήδη από τον 19ο αιώνα και ανδρώθηκε στις αρχές του 20ου), με νέο και πλούσιο ιδεολογικό οπλοστάσιο, ιδιαίτερα ελκυστικό στην νέα γενιά. Έτσι, το Κεϋνσιανό μοντέλο με της παραλλαγές του, έδωσε τη θέση του στη Σχολή του Σικάγο και η Λαϊκή Δεξιά του Κωνσταντίνου Καραμανλή στην Νεοφιλελεύθερη του Κώστα Μητσοτάκη. Η κατάρρευση του «Σοσιαλιστικού μπλοκ» πρόσφερε εύφορο έδαφος στον νεοφιλελευθερισμό και η Ρωσία του Γιέλτσιν μετατράπηκε σε χώρα νεοφιλελεύθερου πειραματισμού (όπως και οι χώρες της πρώην ΕΣΣΔ).
Αξίζει όμως να εξετάσουμε και τα μέσα με τα οποία η νεοφιλελεύθερη καπιταλιστική μητρόπολη έστρεψε ολόκληρο τον κόσμο προς τα δεξιά:
- Η ύπαρξη ενός μοναδικού ηγεμόνα (μονοπολικού κόσμου) δυσκόλεψε την αναζήτηση ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, που θα επέτρεπαν την εκμετάλλευσή τους από κινήματα ταξικά ή εθνικοαπελευθερωτικά. Η δημιουργία ενός πανίσχυρου στρατιωτικοοικονομικού μπλοκ με κέντρο τις ΗΠΑ και μοχλό το ΝΑΤΟ, που επέβαλε την PaxAmericana σε ολόκληρη την Υφήλιο, άλλοτε με το καρότο κι άλλοτε με το μαστίγιο. Η κατάσταση αυτή οδήγησε τους λαούς στην αποδοχή του γεγονότος πως οι ΗΠΑ έχουν το δικαίωμα να θεωρούν χώρο ζωτικών συμφερόντων τους κάθε γωνιά του Πλανήτη. Μάλιστα, ένα κεντρικό επιχείρημα προς τους λαούς της Μητρόπολης ήταν πως «Ποτέ δεν υπήρξε τόσο μακρά περίοδος Ειρήνης και ευημερίας, όσο αυτή από το 1945 και μετά, ιδιαίτερα στην πηγή όλων των προηγουμένων συγκρούσεων, στην Ευρώπη». Έτσι ενισχύθηκαν θεωρίες της μορφής «Δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική» ή αυτή για το «Τέλος της Ιστορίας».
- Η επιβολή του οικονομικού-καταναλωτικού μοντέλου, του ιδεολογικού υπόβαθρου, του πολιτικού μοντέλου, της αισθητικής και των επιλεγμένων όρων ανάπτυξης της παγκοσμιοποίησης έγινε με τρόπο συστηματικό. Σε αντίθεση με την απόλυτα αναρχική και βάρβαρη φύση του νεοφιλελεύθερου Καπιταλισμού, στην εμπέδωση του εποικοδομήματος εργάστηκαν δεκάδες χιλιάδες σημαντικοί επιστήμονες, στα μεγαλύτερα Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Κέντρα των περισσότερων χωρών. Δημιουργήθηκε μια στρατιά οργανικών διανοουμένων της Αστικής τάξης οι οποίοι ανέλαβαν το χτίσιμο της νέας αντίληψης στις συνειδήσεις των ανθρώπων του μόχθου. Επιστρατεύτηκαν Οικονομολόγοι, Πολιτικοί Επιστήμονες, Ψυχολόγοι εξειδικευμένοι στην ψυχολογία του ατόμου, του λαού και των ψηφοφόρων, Μάνατζερ, Διεθνολόγοι, Αναλυτές, ειδικοί στις μεθόδους επιρροής, αλλά και Μαθηματικοί, Φυσικοί, Πληροφορικοί κλπ.
- Η παγκοσμιοποίηση πραγματώθηκε στα μέτρα των ιμπεριαλιστών, με ελεύθερη κίνηση κεφαλαίων, εμπορευμάτων και πρώτων υλών, ενώ ήταν ελεγχόμενη η μετακίνηση των πολιτών. Ταυτόχρονα, τα προσφυγικά ρεύματα που δημιουργήθηκαν από τις ιμπεριαλιστικές παρεμβάσεις και τα μεταναστευτικά ρεύματα που προκλήθηκαν από την καταλήστευση του πλούτου της περιφέρειας αποτέλεσαν μία λύση στο δημογραφικό πρόβλημα της γηρασμένης Ευρώπης, ενώ όσοι «παράτυποι» μετανάστες έφτασαν στη γη της επαγγελίας έπεσαν θύματα βάναυσης εργασιακής εκμετάλλευσης.
- Η προσαρμογή της Παιδείας στην δημιουργία επόμενων γενιών που θα αποδεχθούν ή έστω θα ανεχθούν την αναπαραγωγή του συστήματος (Από την μία ελάχιστοι «Άριστοι», έτοιμοι να αποδεχθούν τον ρόλο του οργανικού διανοούμενου της Αστικής τάξης, ή του επιστήμονα που αδιαφορεί για τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιείται η έρευνά του. Από την άλλη η πληθώρα ημιμαθών, παπαγάλων, υπάκουων πολιτών και «νοικοκυραίων», ανθρώπων που θα αποτελέσουν την φθηνή εργασιακή δύναμη, αλλά και αυτών που θα καταλήξουν στην παραβατικότητα και στο έγκλημα.)
- Η ολοκληρωτική, σχεδόν, άλωση των ΜΜΕ στις χώρες της Καπιταλιστικής Μητρόπολης, τα οποία έγιναν κτήμα των αστών και μάλιστα των πλέον διεφθαρμένων από αυτούς.
- Η μετατροπή της ανάγκης των κρατών για δανεισμό, σε μοχλό υποδούλωσης και καταλήστευσης των φυσικών και ανθρώπινων πόρων. Εξ’ ου και η γραμμή της ΕΕ για εξάλειψη του εσωτερικού δανεισμού. Η επίσημη αιτιολογία: Επιτρέπει την συνέχιση της κρατικής σπατάλης κι αναβάλλει το «νοικοκύρεμα». Η ουσία: Ο δανεισμός από τις αγορές ισχυροποιεί τις εξαρτήσεις κρατών και κοινωνιών από το διεθνές οικονομικό κατεστημένο.
- Η ανακήρυξη των συνειδητοποιημένων ταξικών αντιπάλων ως εχθρών της Πατρίδας και των ιδεωδών του κάθε Έθνους (Κομμουνιστές απάτριδες, εχθροί της θρησκεία και των μεγάλων εθνικών ιδεών, ισάξιοι των ναζιστών) και η απάθεια με την οποία τα δέχθηκαν οι λαοί.
- Η άλωση του Συνδικαλιστικού κινήματος, με την μετατροπή του σε κρατικοδίαιτο και εργοδοτικό.
- Η διάλυση του κοινωνικού κράτους με την συναίνεση ή με την ανοχή των εργαζομένων (σπάταλο και αναποτελεσματικό, που γεννά οκνηρούς πολίτες με τη λογική των επιδομάτων)
- Η καταρράκωση κάθε έννοιας Δημοκρατίας, έστω και της Αστικής. Ο εξευτελισμός εννοιών όπως η συμμετοχική Δημοκρατία (βλ. ΓΑΠ) και η συνεταιριστική οικονομία.
- Η εμπέδωση της άποψης πως το Δημόσιο είναι αδύνατο να είναι επιχειρηματίας, με αποτέλεσμα να γίνεται αποδεκτή σαν μια φυσική συνέπεια η ληστεία της Δημόσιας περιουσίας, των εθνικών φυσικών πόρων και των φυσικών αγαθών (ήλιος, νερά κλπ), από διάφορους πλιατσικολόγους «επενδυτές».
Βέβαια, πολλοί σύντροφοι θα είχαν να συμπληρώσουν και πολλούς άλλους λόγους, όπως ο ρόλος των τραπεζών, η χρηματιστικοποίηση της οικονομίας, η εξάπλωση του ωχαδερφισμού, η επικράτηση του είδους της τέχνης που βολεύει το σύστημα, η επαναφορά του «άρτος και θεάματα»,θυμίζοντας την εποχή της Δικτατορίας, η προώθηση της ιδιώτευσης και των ατομικών λύσεων, η τεχνολογία που αποξενώνει, μετατρέποντας το πληκτρολόγιο στο ύψιστο όργανο αντίστασης και την οθόνη σε μέσον εικονικής κοινωνικοποίησης και πολλά-πολλά άλλα…
Όλα αυτά είναι πράγματα που έχει να αντιμετωπίσει και να βρει απαντήσεις και λύσεις η δική μας Αριστερά του 21ου αιώνα, η οποία στη χώρα μας αντιτάσσει στην στρατιά των επιστημόνων – απολογητών του συστήματος, μια χούφτα ανθρώπους που χάνουν τον ύπνο τους, παραμελούν δουλειά και οικογένεια για να σκεφτούν και να γράψουν δυο κουβέντες στους συντρόφους τους. Όμως, οι μέθοδοι αντιμετώπισής τους θα αποτελέσουν, πιστεύω, την βάση επαναθεμελίωσης της Αριστεράς του 21ου αιώνα.
- Οι διεθνείς συνθήκες.
Σύντροφοι, σε έναν κόσμο μονοπολικό, με απόλυτους ηγεμόνες τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, όπου οι δυνατότητες ελιγμών ανάμεσα στις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις μηδενίζονταν, και με βάση τον εχθρικό περίγυρο της Ελλάδας (ακροδεξιά Βαλκάνια και ένας ισχυρός επικίνδυνος γείτονας που απειλεί την εθνική μας ακεραιότητα), η διεκδίκηση μιας συνολικής ανατροπής πολιτικο-οικονομικού μοντέλου θα μπορούσε να οδηγήσει σε εθνική καταστροφή.
Άρα υπάρχουν δύο καίριες ερωτήσεις. Ποιος είναι ο ρόλος της Αντικαπιταλιστικής Αριστεράς στις συνθήκες αυτές; Αρχικά, να ξυπνά συνειδήσεις, να πρωτοστατεί σε διεκδικητικούς αγώνες και να παλεύει για τα εργασιακά δικαιώματα του λαού. Και βέβαια να οργανώνει την ανατροπή όταν οι διεθνείς και εθνικές συνθήκες γίνουν πιο ευνοϊκές. Αντίθετα, αν ήθελε να προχωρήσει σε ανατροπές, θα έπρεπε να αποφασίσει να κλείσει το κυριότερο εξωτερικό μέτωπο, αυτό με την Τουρκία. Πώς; Υπάρχουν τρόποι. Έναν από αυτούς το διατύπωσε ο Μίκης, δεκαετίες πριν, και τον χλεύασαν πολλοί: Συνεκμετάλλευση των πετρελαίων του Αιγαίου με την Τουρκία. Η δεύτερη ερώτηση αφορά το κατά πόσο η γραμμή μας για ανατροπή, παύση πληρωμών, εθνικό νόμισμα, έξοδο από την ΕΕ κλπ ήταν λανθασμένη. Πιστεύω πως όχι και ακριβώς αυτό θα προσπαθήσω να εξηγήσω στη συνέχεια, εξηγώντας την θέση μου για τις διεθνείς συνθήκες.
Κατά την άποψή μου, ο κόσμος ζει ιστορικές (και πολύ επικίνδυνες) συνθήκες. Το πέρασμα από την μονοπολικότητα στην διπολικότητα. Η στρατιωτική δύναμη της Ρωσίας (που, κατά τη γνώμη πολλών, αν δεν ξεπερνάει σε ποιότητα οπλικών συστημάτων τις ΗΠΑ, τουλάχιστον τις κοιτάζει στα μάτια) συνδυασμένη με την οικονομική ισχύ της Κίνας, δημιουργούν έναν νέο πανίσχυρο πόλο.
Η Κίνα δεν είναι μόνο μια ισχυρή οικονομία ως προς την παραγωγή πλούτου. Είναι πλέον και ο πρώτος παγκόσμιος καταναλωτής, ενώ κρατά στα χέρια της αμερικανικά ομόλογα τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Ο οικονομικός πόλεμος του Τραμπ (και του στρατιωτικοοικονομικού μπλοκ που τον στηρίζει) με την ταχύτερα αναπτυσσόμενη οικονομία, κόντρα σε κάθε οικονομική λογική του Καπιταλισμού ο οποίος ψάχνει εναγωνίως να επεκτείνει τις αγορές του, είναι σαφής ένδειξη της σύγχυσης και του πανικού των ΗΠΑ, καθώς βρίσκονται σε αποδρομή οικονομικά, κοινωνικά, ηθικά αλλά και ως προς το παγκόσμιο κύρος τους!
Για τον λόγο αυτό είναι πιο καίριο από ποτέ (από την κατάρρευση της ΕΣΣΔ και μετά) το αίτημα για να φύγουν οι Αμερικάνοι και το ΝΑΤΟ από τα Βαλκάνια.
Ταυτόχρονα, η μεταβατική (πάντα κατά τη γνώμη μου) περίοδος της παγκόσμιας Ιστορίας προς τη νέα διπολικότητα ή την νέα ηγεμονία, δίνει στους λαούς μία νέα ευκαιρία. Τη δυνατότητα εκμετάλλευσης των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων προς όφελός τους και για την εξασφάλιση εθνικής ανεξαρτησίας, εθνικής κυριαρχίας, ουσιαστικής Δημοκρατίας και μετάβασης προς έναν Σοσιαλισμό του μέλλοντός τους!
Με βάση τα παραπάνω θεωρώ σωστές τις απόψεις μας για ανατροπή, παύση πληρωμών, εθνικό νόμισμα κλπ…
Θα ήθελα να κάνω και μία επισήμανση για το Brexit.
Σε κάθε εγχείρημα ανατροπής μιας καθεστηκυίας τάξης των πραγμάτων, υπάρχουν δύο δυνατές διέξοδοι: Η επαναστατική και η αντεπαναστατική. Ένα Brexit κομμένο και ραμμένο στα μέτρα του αγγλικού κεφαλαίου κινδυνεύει να αποδειχθεί μπούμερανγκ για τους εργαζόμενους και την παραπέρα εξέλιξη του ταξικού αγώνα. Άρα κι ένα πισωγύρισμα για την υπόθεση της Αντικαπιταλιστικής Αριστεράς σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Είναι σημαντικό να αναφερόμαστε στους κινδύνους αυτούς και να εξηγούμε την διαφορά ανάμεσα στο Brexit και στο Lexit, προειδοποιώντας για τους κινδύνους που εμπεριέχονται στο πρώτο, και κρατώντας τις ανάλογες αποστάσεις.
- Η φύση της αστικής τάξης στην Ελλάδα.
Η αστική τάξη στην Ελλάδα αποτελεί μία μοναδική περίπτωση παγκοσμίως. Η ισχύς της Θαλάσσιας Βιομηχανίας Μεταφορών της είναι συντριπτικά μεγαλύτερη από τις υπόλοιπες εκφάνσεις της υπόλοιπης οικονομικής ολιγαρχίας. Πολύ δε περισσότερο λόγω του ότι οι εφοπλιστές ελέγχουν ένα σημαντικό τμήμα της υπόλοιπης οικονομικής δραστηριότητας. Επιπλέον, το μεταφορικό έργο που επιτελούν, κατά κύριο λόγο λαμβάνει χώρα εκτός των συνόρων της χώρας (κατ’ εκτίμηση το 98%).
Όμως, θα ήταν λάθος να πιστεύουμε πως πρόκειται για μία ομάδα μεγιστάνων του πλούτου, οι οποίοι ελάχιστα ενδιαφέρονται για τα τεκταινόμενα στη χώρα, επειδή τα πλοία τους έχουν σημαίες ευκαιρίας ή επειδή οι έδρες των επιχειρήσεών τους βρίσκονται στο εξωτερικό. Θα ήταν ηλίθιοι να αφήσουν τον έλεγχο μιας χώρας με τα προσόντα της Ελλάδας (παραγωγικές δυνατότητες, κλίμα, φυσικό κάλος, φυσικοί πόροι, πηγές ενέργειας – ήλιος, άνεμος – και, πάνω απ’ όλα, γεωστρατηγική θέση).
Αντίθετα, η Ελλάδα ήταν το μεγάλο τους διαπραγματευτικό χαρτί στην διεκδίκηση μεριδίου της αγοράς. Επέβαλλαν στην Ελλάδα την προσκόλλησή της στην εκάστοτε θαλασσοκράτειρα (Αγγλία, ΗΠΑ), ενώ επέβαλαν στην πολιτική της ηγεσία πολιτικές ευνοϊκές προς τους καλύτερους πελάτες τους. Η χούντα των συνταγματαρχών είχε εκφραστεί με τον πιο ευνοϊκό τρόπο για τα δίκαια των Παλαιστινίων, ενώ ο Παττακός μιλούσε το 1971 για την αναγκαιότητα ίδρυσης Παλαιστινιακού κράτους στον ΟΗΕ, ικανοποιώντας τις θελήσεις των Αράβων πελατών. Κι όταν οι Άραβες (Σαουδική Αραβία, Εμιράτα, Αίγυπτος κλπ) γύρισαν την πλάτη στους Παλαιστίνιους, συμπράττοντας με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, τότε ακόμη και η «Αριστερά» του ΣΥΡΙΖΑ αγκάλιασε αυτό το κράτος-δολοφόνο.
Παρ’ όλα αυτά, η συμμαχία αυτή έχει ανάγκη από το στρατιωτικοοικονομικό μπλοκ της Δύσης, για να μπορέσει να προχωρήσει στην εκμετάλλευση των κοιτασμάτων της Κυπριακής ΑΟΖ. Βέβαια, η εμπλοκή αμερικανικών αεροπλανοφόρων και γαλλικών φρεγατών κοστίζει ακριβά, με αποτέλεσμα οι αδερφοί Κύπριοι να δουν ελάχιστα βαρέλια πετρελαίου να καταλήγουν στο νησί. Όμως, η μεταφορά των προϊόντων της εξόρυξης θα γίνει, κατά κύριο λόγο, από έλληνες και κύπριους εφοπλιστές.
Σύντροφοι, ας μην γελιόμαστε. Όταν οι εφοπλιστές, λόγω της ισχύος αλλά και του ενστίκτου που (αποδεδειγμένα) διαθέτουν, αντιληφθούν την παγίωση της μεταστροφής των παγκόσμιων ισορροπιών, θα είναι οι πρώτοι που θα προσκυνήσουν το μεγαλείο των κινέζων «κομμουνιστών» και του αδερφού κινέζικου λαού. Μαζί, προφανώς, και η Ελλάδα.
Την προηγούμενη φορά, η μεταστροφή από την Αγγλοκρατία στην Αμερικανοκρατία πραγματώθηκε μέσω ενός αιματηρού εμφυλίου πολέμου, τον οποίο ξεκίνησαν οι πολιτικές δυνάμεις του αστισμού, την επαύριο της απελευθέρωσης από την Γερμανική κατοχή. Η διαδικασία περάσματος στην νέα κατάσταση (όπως και το 45) θα αφήσει κάποια περιθώρια ελιγμών στο λαϊκό κίνημα. Ας ελπίσουμε πως αυτή τη φορά η Αριστερά θα φανεί σοφότερη από αυτήν του 1945.
- Το Αριστερό Ρεύμα κατά τα τελευταία 3 χρόνια.
Στην Ελλάδα, εκτός όλων αυτών των λόγων, οι οποίοι προφανώς και ισχύουν και γι’αυτήν, είχαμε και κάποιους ιδιαίτερους λόγους οπισθοχώρησης της Αντικαπιταλιστικής Αριστεράς (Πρέπει να το τονίζουμε αυτό, γιατί για τους απλούς ανθρώπους όλου του κόσμου στην Ελλάδα υπάρχει μια Αριστερά πανίσχυρη του 31,5%, ο ΣΥΡΙΖΑ. Και να εξηγούμε πως «η Αριστερά ή θα είναι Μαρξιστική και Αντικαπιταλιστική ή αλλιώς δεν μπορεί να υπάρχει).
Συνοψίζοντας, πάντα κατά τη γνώμη μου, τις ιδιαίτερες αιτίες και παραλείποντας τα όσα αναφέρονται ήδη στα κείμενα, όπως (α) η ήττα μας στη μάχη εντός του ΣΥΡΙΖΑ, (β) η αποτυχία μας να μπούμε στη Βουλή το 15, (γ) η αδυναμία του συνόλου της Αντικαπιταλιστικής Αριστεράς στην Ελλάδα να συνεννοηθεί και να αποκτήσει μια κοινή δράση σε όλα τα επίπεδα, θα έλεγα πως:
- Δεν ξεκαθαρίσαμε ποιο είναι το κομμάτι του πληθυσμού το οποίο έχουμε πιθανότητες να μας στηρίξει, έτσι ώστε οι δράσεις και ο λόγος μας να στοχεύει πρωτευόντως σε αυτό. Και αυτό ήταν, κατά τη γνώμη μου, ένα σύνολο ατόμων, κατά βάση παλαιών ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ της ΑΝΤΑΡΣΥΑ του ΚΚΕ και (ιδίως) της ανένταχτης Αριστεράς, από το οποίο προήλθε και η υψηλή αποχή. Ένα τμήμα ανθρώπων με υψηλή πολιτική συνείδηση και αντίληψη, με υψηλότατο πολιτικό και ιδεολογικό επίπεδο, με μόρφωση και γνώση. Για τον κόσμο αυτόν ο λόγος μας ήταν απωθητικός, ξύλινος, μονόπλευρα αντι-ΣΥΡΙΖΑ κι ανολοκλήρωτος, με αποτέλεσμα να μας γυρίσει την πλάτη.
- Δεν είπαμε ολοκληρωμένα τα πράγματα με το όνομά τους. Δεν απαντήσαμε καθαρά στην ερώτηση που μας έθεταν συνεχώς: «Εάν, ακολουθήσουμε την πολιτική της πραγματικής ανατροπής, με παύση πληρωμής των δανείων, επαναδιαπραγμάτευση των δανειακών συμβάσεων, κούρεμα του μεγαλύτερου μέρους του χρέους, επιστροφή στο εθνικό νόμισμα κλπ, είναι σίγουρο πως θα αποτελέσουμε τον υπ’ αριθμόν 1 εχθρό του παγκόσμιου ιμπεριαλισμού. Η εχθρότητα αυτή θα εκφραστεί σαν οικονομικός αποκλεισμός, αλλά και σαν απειλή για την εθνική μας ανεξαρτησία, αν όχι και για την εθνική μας υπόσταση, με αιχμή του δόρατος τις διεκδικήσεις και τις απειλές της Τουρκίας. Τι κάνουμε τότε; Υπάρχει κάποιος που θα σταθεί δίπλα μας;». Εδώ λοιπόν μπαίνει και η ανάλυση για την νέα διπολικότητα στον κόσμο και για τον τρόπο που μπορούμε να εκμεταλλευτούμε τις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις.. Αυτό, όμως είναι κάτι που έπρεπε (και πρέπει) να το εξηγούσαμε ολοκληρωμένα, αλλά είτε δεν συμφωνούσαμε, είτε φοβηθήκαμε το κόστος.
- Ενώ οι τομείς και ο φόρτος των δραστηριοτήτων μας ίσως και να ξεπερνούσε τις δυνάμεις μας, οι ενέργειές μας δεν συνέτειναν στην δημιουργία κινημάτων. Για παράδειγμα, ενώ ήταν επιβεβλημένος ο αγώνας μας για την προστασία της λαϊκής κατοικίας, δεν δουλέψαμε καθόλου στην προσπάθεια οργάνωσης όλων αυτών που κινδύνευαν να χάσουν την περιουσία τους, έτσι ώστε η κίνηση αυτή να αποκτήσει μαζικότητα, πέρα και έξω από εμάς και την ΑΝΤΑΡΣΥΑ.
- Ενώ η ΛΑΕ ήταν αποκλεισμένη από την τηλεόραση, η όποια παρουσία μας εκεί ήταν συχνά προβληματική. Μας παρέσυραν σε μία αντιΣΥΡΙΖΑ θέση, η οποία από κάποιο σημείο και μετά κούραζε.Ταυτόχρονα δεν μας επέτρεπαν να αναπτύξουμε το ισχυρότερο όπλο μας: την άποψή μας. Αντίθετα, στην περιφέρεια υπήρχαν πολλοί τηλεοπτικοί σταθμοί οι οποίοι θα μπορούσαν να μας φιλοξενήσουν, ακόμη και κάθε εβδομάδα, με πολύ μεγαλύτερη ελευθερία στην ανάπτυξη των θέσεών μας. Όμως αμελήσαμε να χρησιμοποιήσουμε τα μέγιστα αυτό το ισχυρό εργαλείο.
- Η ατμόσφαιρα στην ΛΑΕ, αλλά και ανάμεσα σ’ εμάς και σε προσωπικότητες που θα μπορούσαν να παίξουν κορυφαίο ρόλο στην ιδεολογική, πολιτική κι εκλογική μας ισχυροποίηση, έγινε βαριά έως και εχθρική. Για το γεγονός αυτό ένα μεγάλο μερίδιο ευθύνης βαραίνει κι εμάς. Άλλωστε και στις Δημοτικές της Αθήνας, όπου λειτουργούσαμε μόνοι μας, καταφέραμε να έχουμε αξεπέραστα προβλήματα και να κατεβούμε διχασμένοι.
- Δεν υπήρχε ουσιαστική Δημοκρατία, ούτε στην ΛΑΕ, αλλά ούτε στο ΑΡ. Και γι’ αυτό το τελευταίο οι μεγαλύτερες ευθύνες πέφτουν στα μέλη της Κεντρικής του Επιτροπής.
- Ενώ οι Ευρωεκλογές είχαν καθορισμένη ημερομηνία εδώ και πέντε χρόνια, και ενώ ξέραμε πως μπορεί η βαρύτητά τους στην προσπάθειά μας να μπούμε στη Βουλή να ήταν κολοσσιαία, καταφέραμε να φτιάξουμε ένα αδικαιολόγητα αδύναμο ευρωψηφοδέλτιο.
- Ο λόγος μας δεν είχε την δροσιά, την γοητεία και τον κοσμοπολιτισμό του Βαρουφάκη, ο οποίος, ταυτόχρονα, δεν πρότεινε δύσκολες λύσεις που φοβίζουν ακόμα και τον κεντροαριστερό πολίτη (Εθνικό νόμισμα, έξοδος από την ΕΕ κλπ).
Οι Καπιταλιστές δηλώνουν πως η κρίση είναι ευκαιρία, εννοώντας πως είναι ευκαιρία να ξεμπερδεύουν με τα αιτήματα και τις κατακτήσεις των εργαζομένων. Βέβαια, στα πρώτα 70 χρόνια του 20ου αιώνα οι κρίσεις και οι πόλεμοι ήταν ευκαιρία για την περεταίρω εξάπλωση του Σοσιαλιστικού στρατοπέδου, έστω και στην γραφειοκρατική του μορφή. Όμως, το 2009, αντί η οικονομική, ανθρωπιστική και πανεθνική κρίση να γίνει ευκαιρία για την ανατροπή ενός σάπιου, διεφθαρμένου, εκμεταλλευτικού και βάρβαρου συστήματος, κατέληξε σαν ευκαιρία για την περεταίρω υποβάθμιση της ζωής και των δικαιωμάτων των εργαζομένων και για την καταλήστευση του εθνικού και ιδιωτικού της πλούτου. Και σ’αυτό ένα μερίδιο ευθύνης πέφτει σε όλους μας. Όμως υπάρχει και κάτι που μας τιμά και αποτελεί παρακαταθήκη και υποχρέωση για συνέχεια: Τιμήσαμε την εμπιστοσύνη του λαού, δεν ξεπουληθήκαμε και συνεχίζουμε τον αγώνα μας, ακόμη και στις πιο αντίξοες συνθήκες.
- Για την Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία.
Μπορεί τα κόμματα του παλιού και του νέου δικομματισμού να διατείνονται πως η μνημονιακή εποχή τελείωσε, όμως τα μνημόνια για τον κόσμο του μόχθου ζουν και βασιλεύουν, προσθέτοντας και νέα βάρη στα προηγούμενα, κάνοντας ακόμη πιο αβίωτη τη ζωή τους. Για τον αγροτικό κόσμο όμως η κατάσταση είναι αδιανόητη. Οι μικροί αγρότες (που δεν ασχολούνται με κηπευτικά) δουλεύουν με ζημία (πληρώνουν για να δουλεύουν!), στριμωγμένοι ανάμεσα στο υψηλό κόστος των αγροεφοδίων και στα καρτέλ των εμπόρων και των βιομηχανιών (όταν πρόκειται για συμβολαιακή καλλιέργεια). Η κατάσταση οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην δημιουργία νέων φεουδαρχών και εργατών γης. Αυτή η εξέλιξη πρέπει να αποτραπεί. Και η λύση που πρέπει να προωθήσουμε (μαζί με άλλους φορείς) είναι η Συνεργατική, Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία (ΚΑΛΟ).
Η υποτίμηση αυτού του είδους οικονομίας πηγάζει από την αντίληψη πολλών πως πρόκειται για μια μορφή «εξευγενισμένου» Λαϊκού Καπιταλισμού, πράγμα που αδικεί κατάφωρα την ΚΑΛΟ. Η αλήθεια είναι πως η έντονα προοδευτική φύση και δράση των Συνεταιρισμών ανακόπηκε κατά τη δεκαετία του 70 (που συχνά την θέτουμε σαν ορόσημο της επικράτησης του νεοφιλελευθερισμού), όπου ξεκίνησε μια τάση σύγκλισης των δύο μορφών παραγωγής (των συνεταιριστικών και των κεφαλαιουχικών επιχειρήσεων). Μετά το 2008 αναζωπυρώθηκε η διαμάχη των δύο αυτών τάσεων. Μάλιστα οι Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΕ) προσπάθησε να θέσει νέους όρους και περιορισμούς για να μπορεί μία δομή να θεωρείται δομή ΚΑΛΟ.
Αυτός ο τρόπος οργάνωσης των αγροτών αλλά και άλλων επαγγελματιών επιτρέπει:
- να μάθουν στον συνεργατισμό και στην Δημοκρατία,
- να επιβιώσουν και να αποδώσουν στην κοινωνία φθηνότερα και ποιοτικότερα προϊόντα,
- να μειωθεί η ψαλίδα ανάμεσα στις τιμές παραγωγού-καταναλωτή μέσω της διασύνδεσης αγροτικών και καταναλωτικών δομών ΚΑΛΟ και με τον τρόπο αυτό να περιορισθεί η παντοκρατορία των εμπόρων,
- να μπορέσουν οι δομές ΚΑΛΟ να αναζητήσουν φθηνότερα και ποιοτικότερα αγροεφόδια,
- να ξεκινήσουν σιγά σιγά και την εμπλοκή τους στον δευτερογενή τομέα, με την επεξεργασία και τη συσκευασία των προϊόντων τους.
Πιστεύω πως έχουμε υποχρέωση να ενημερωθούμε για την ΚΑΛΟ, να την εντάξουμε στο πρόγραμμά μας, να βελτιώσουμε αρκετά σημεία με τις παρατηρήσεις μας και να παλέψουμε για την υλοποίησή της σε όποια περιοχή μπορούμε να βρούμε πρόθυμους αγρότες ή καταναλωτές που να ιδρύσουν τον δικό τους καταναλωτικό συνεταιρισμό.
Σημείωση: Για την περεταίρω ενημέρωσή σας προτείνω δύο ηλεκτρονικές διευθύνσεις, για τις κατευθυντήριες γραμμές για την Συνεταιριστική Νομοθεσία:
αλλά και μία περιγραφή του θεσμικού πλαισίου στην Ελλάδα της ΚΑΛΟ:
https://gr.boell.org/sites/default/files/allhleggya_oikonomia_lr.pdf
Συντροφικά
Σταύρος Παπαϊωάννου.
