Η εξέγερση των γυναικών και της νεολαίας στο Ιράν και η υποκρισία της Δύσης
Της Δέσποινας Σπανού
Τις τελευταίες ημέρες έχουν κυριαρχήσει στην επικαιρότητα οι κινητοποιήσεις στο Ιράν από νέους, γυναίκες αλλά και άνδρες μετά τον θάνατο της Mαχσά Αμινί, η οποία συνελήφθη από την αστυνομία ηθών του Ιράν για απρεπή περιβολή και ο θάνατός της προήλθε, όπως λέγεται, από βασανιστήρια.
Το να επιβάλλεται σε κάποιον ή κάποια συγκεκριμένο είδος περιβολής, είναι πράξη απολύτως καταδικαστέα, όπως φυσικά και οι ποινές, που ορισμένες φορές, όπως τώρα, οδηγούν και στο θάνατο.
Μαζί όμως με την αυτονόητη καταδίκη πρέπει να δούμε και το τι συμβαίνει πραγματικά.
l Επί χρόνια η Ευρώπη και γενικότερα η Δύση έχει ασχοληθεί με τον τρόπο ένδυσης των Μουσουλμάνων γυναικών, είτε για να αναδείξει το φαινόμενο ως αποτέλεσμα θρησκευτικού φανατισμού, είτε ως προσπάθεια διαφόρων Δυτικών χωρών, να ταυτίσουν την μαντήλα, την μπούρκα και το νικάμπ με την τρομοκρατία και να επιβάλουν την βίαιη απαγόρευσή της. Ας θυμηθούμε τις απαράδεκτες σκηνές στις παραλίες της Γαλλίας με αστυνομικούς να προσπαθούν να γδύσουν γυναίκες που φορούσαν μαγιό μαντήλα!!!
l Τα διάφορα είδη μαντήλας δεν είναι ίδια, δείχνουν δε και τον βαθμό αυστηρότητας και καταπίεσης των γυναικών. Π.χ. η μπούρκα καλύπτει ολόκληρο το σώμα, συμπεριλαμβανομένου και του προσώπου και η κάτοχός του αντικρίζει τον κόσμο μέσα από ένα υφασμάτινο πλέγμα. Το νικάμπ καλύπτει ολόκληρο το σώμα, συμπεριλαμβανομένου του προσώπου, ωστόσο επιτρέπει να φαίνονται τα μάτια. Το χιτζάμπ, δηλαδή η μαντήλα, καλύπτει τα μαλλιά και το στήθος μόνο, σημαίνει δε και την πρακτική χρήση της μαντήλας. Η μπούρκα και το νικάμπ συναντώνται περισσότερο στην Σαουδική Αραβία, το Αφγανιστάν και το Ιράκ, ενώ το χιτζάμπ, πιο ήπια μορφή, στο Ιράν και την Τουρκία.
l Η επιβολή του χιτζάμπ από την αστυνομία ηθών, αντιτίθεται στην ελευθερία θρησκευτικής επιλογής, που διακηρύσσει και το ίδιο το Κοράνι, το οποίο διακηρύσσει την σεμνότητα και για τον άνδρα και για την γυναίκα!
Στο Ιράν και σε όλες τις ισλαμικές χώρες, οι κανόνες ένδυσης, όπως και η γενικευμένη παραβίαση γυναικείων δικαιωμάτων είναι αποτέλεσμα «άνωθεν επιβολής», συνέπεια μιας συγκεκριμένης γραμμής του κράτους. Όπως και στην Σαουδική Αραβία, στο Αφγανιστάν, ή σε άλλες ισλαμικές χώρες, η μαντήλα, το χιτζάμπ, το τσαντόρ, η ντουμπάτα επιβάλλονται δια νόμου, ο οποίος υποβοηθάται και από τις εκάστοτε θρησκευτικές οργανώσεις και πατριαρχικές αδελφότητες.
l Και εδώ διαπιστώνουμε την τεράστια υποκρισία της Δύσης. Η Μαχσά Αμινί δολοφονήθηκε και όλες οι χώρες του Δυτικού κόσμου μιλάνε γι’ αυτό καταγγέλλοντας τις συνθήκες στο Ιράν (και σωστά), όμως όταν δολοφονήθηκε η Ζαϊνάμπ Εσάμ στο γειτονικό Ιράκ, ούτε προβλήθηκε σαν γεγονός, ούτε ευαισθητοποιήθηκε κανείς. Όπως επίσης δεν υπάρχει κανένα ενδιαφέρον και καμία αλληλεγγύη για τις μουσουλμάνες γυναίκες που πνίγονται στα νερά του Αιγαίου, προσπαθώντας να ξεφύγουν από καταπιεστικά καθεστώτα.
l Σαφώς το πολιτικό σύστημα του Ιράν έχει καταπιεστικές όψεις με ισχυρό το ρόλου του κλήρου και της δικαστικής εξουσίας. Είναι όμως βέβαιο ότι οι γυναίκες έχουν πολύ περισσότερα δικαιώματα εκεί σχεδόν από άλλες τις υπόλοιπες μουσουλμανικές χώρες, παρά την αντίφαση που υπάρχει σε αυτό. Από τη μία η επιβολή της μαντήλας και η υιοθέτηση του ισλαμικού νόμου στο οικογενειακό δίκαιο και από την άλλη η μαζική είσοδο των γυναικών στην εκπαίδευση και στην παραγωγή, στα Πανεπιστήμια δε η πλειοψηφία μεταξύ των φοιτητών είναι γυναίκες!!!
Σε αντίθετη με τα ήθη γειτονικών χωρών, στο Ιράν το πρόσωπο δεν καλύπτεται ποτέ, όπως επίσης δεν απαγορεύεται στις γυναίκες να κυκλοφορούν ασυνόδευτες ή να οδηγούν. Πάνω από το 50% του πληθυσμού είναι νέοι κάτω των 35 ετών, που μορφώνονται και γι’ αυτό αντιδρούν και διεκδικούν δικαιώματα και καλύτερη ζωή.
l Και εδώ αναδεικνύονται περισσότερο οι ευθύνες της Δύσης.
Οι κυβερνήσεις εκφράζουν την αγανάκτησή τους για τις συνθήκες διαβίωσης του λαού του Ιράν, αλλά επιβάλλουν κυρώσεις που έχουν σαν συνέπεια την αύξηση της φτώχειας, την κατάρρευση του συστήματος υγείας και πρόνοιας, την έλλειψη προϊόντων. Από το 2018 μέχρι το 2020 με την επαναφορά των κυρώσεων, η φτώχεια αυξήθηκε κατά 11% και η πτώση του βιοτικού επιπέδου κατά 12%. Το Ιράν είναι ο πέμπτος μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου και ο τρίτος μεγαλύτερος φυσικού αερίου, αλλά λόγω των κυρώσεων από το 2017 μέχρι το 2019 αυξήθηκε το συνολικό κόστος ζωής κατά 64%, οδηγώντας σε διατροφικές αλλαγές και μικρότερη κατανάλωση τροφίμων. Η διατροφική ανασφάλεια μάλιστα σε ορισμένες περιοχές πλήττει το 60% του πληθυσμού. Ο λαός του Ιράν πληρώνει το τίμημα, διότι η χώρα του δεν υποχωρεί στα συμφέροντα των Η.Π.Α. και φυσικά το τίμημα πληρώνουν περισσότερο τα φτωχά λαϊκά στρώματα.
l Οι γεωπολιτικοί αντίπαλοι του Ιράν, που πανηγυρίζουν με τις διαδηλώσεις, όλα τα προηγούμενα χρόνια επέβαλαν κυρώσεις, δολοφονούσαν επιστήμονες φανερά, χρηματοδοτούσαν ένοπλες ομάδες αντιφρονούντων μέσα στη χώρα και ετοίμαζαν την αλλαγή του καθεστώτος, όχι προς όφελος του λαού, αλλά προς όφελος των δικών τους συμφερόντων. Η διεθνής κοινή γνώμη που τώρα ασχολείται μαζικά με το Ιράν αγνοεί παρόμοια περιστατικά σε διπλανές χώρες.
l Η υποστήριξη λοιπόν των διαδηλώσεων στο Ιράν είναι αυτονόητη για όλους εμάς, που γενικά είμαστε απέναντι στην παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στην αστυνομία ηθών, στην πατριαρχική επιβολή της ένδυσης και για τον λόγο αυτό είμαστε απέναντι και σε ανάλογα φαινόμενα καταπίεσης και καταστολής σε άλλες χώρες (Παλαιστίνη, Ιράκ, Υεμένη κ.λ.π.).
Η υποστήριξή μας όμως συνοδεύεται με την καθαρή καταδίκη των δυτικών κυρώσεων και της ανοικτής παρέμβασης στο εσωτερικό του Ιράν από δυνάμεις, που έχουν ήδη καταστρέψει ολόκληρες χώρες στην περιοχή (π.χ. Ιράκ).
Η πολιτισμένη Δύση, η Ευρώπη και οι Η.Π.Α. εκφράζουν στην υποστήριξή τους ανάλογα με την περίπτωση και τα συμφέροντά τους, αναδεικνύοντας κάποιες περιπτώσεις και επιβάλλοντας σιωπητήριο για κάποιες άλλες.
Δεν δικαιούνται να ομιλούν.
Ο λαός του Ιράν, οι νέοι και οι νέες που αγωνίζονται θα βρουν τον δρόμο τους. Δεν έχουν ανάγκη από προστάτες και μάλιστα από αυτούς, που την προστασία τους την έχουν πληρώσει με αίμα και πόνο οι λαοί των γειτονικών χωρών και πολλών άλλων.
Δέσποινα Σπανού, πρώην αντιπρόεδρος της ΑΔΕΔΥ, στέλεχος της ΛΑΕ.
